Тема юк

Юл читендә читәннәр,

Койма юк.

Җырлар идем читәнне,

Тема юк.

Иске амбар утыра

Кыйгаеп,

Язар идем шул турда,

Тема юк.

Юлдан олау шуыша

Озаеп,

Ике әтәч сугыша,

Тема юк.

Ике абзый, баскычка

Таянып,

Ачы махра пыскыта,

Тема юк.

Басуларда, яланда

Кызу эш,

Ялкау йоклый саламда,

Күреп төш.

Уятмадым кешене, –

Ни гаеп!

Кыза бодай көшеле,

Тема юк.

Елга буена киләм

Моңаеп,

Туктап тәмәке төрәм,

Тема юк.

Урамда да тема юк,

Йортта юк.

Миндә, ахры, талант та,

Чорт та юк!

Механик кемне сүгә?

– Нәләт кенә төшсен тракторга,

Шундый җебегән, шундый булмаган,

Кичә генә чыгып китте кырга,

Бүген әнә тагын туктаган.

Тагын буксир белән монда сөйрәт,

Тазарт, чистарт маен, балчыгын!

Может, аңа яңа запчасть кирәк?

Мало ли что,

Тотсын капчыгын!

Кайчан гына ремонтта булды,

Тагын ремонт сорый, әшәке!

Аның өчен миңа выговор кунды,

Тфү, сабаке!

Тәмәкене ташлаганда

Тәмәкене зарарлы, ди, врач,

Ә ник тарта үзе алай булгач?

Алдаша, конечно, ну шулай да

Ташларга уйладым мин бу айда.

Хатынга да шуны әйтеп куйдым,

Янчыкны син, хатын, җыеп куй, дим,

Шырпы, кәгазь, тәмәкесе тулып,

Күренмәсен күзгә шайтан булып!

Ихтыярым җитте, таптым җаен,

Тәүфыйк арта, малай, сәгать саен.

Ишек бикләп утырам, сынап көчем,

Тарткан кешеләрне күрмәс өчен.

Ташлап булмый, диеп әйтмә юкны!

Ихтыяр, дим, әллә бездә юкмы!

Түз йөрәгем, димен, кичкә кадәр,

Премия бирәм, түзсәң әгәр.

Йөрәк түзде шулай кичкә кадәр,

Түзгән өчен наград сорый, каһәр,

Вәгъдә булгач, димен, йөрәк, тукта, –

Бер төрәбез, әйдә, хатын юкта.

Автор киңәш итми…

Арып көндез эш белән,

Түшәк җәеп кич белән

    Йоклый бирсен карт-коры.

Гыйшык-мыйшык уй белән,

Чыгып китте юл белән

    Бу сүзләрнең авторы.

Ире эштә булсачы,

Үзе көтә булсачы,

    Бакча туры, өй туры…

Озак шакып тормады,

Серенада җырлады

    Бу юлларның авторы.

Берәү чыкты ишектән,

Танып булмый ничек тә,

    Монда төшми ай нуры.

Кем икәнен күрмичә,

Чәчәк сузды белмичә

    Бу юлларның авторы.

Яңак янды чалт итеп,

Ут күренде ялт итеп,

    Әйтим инде туп-туры:

Мескенем, таеп һуштан,

Чәчрәп төште баскычтан

    Бу юлларның авторы.

Имансыз Габделәхәт,

Тимер куллы кабахәт,

    Мылтык белән аткыры…

Ирле хатын янына

Киңәш итми барырга

    Бу юлларның авторы.

Урынбасар булу яхшырак

Киңәш итәм: җәфа чигеп йөрмә,

Һөнәр эзләп йөрмә аптырап.

Яхшы гына оклад килгән җирдә

Урынбасар булу яхшырак.

Шәп кабинет. Өстәл. Йомшак диван.

Телефонын бор да шылтырат.

Җаның тыныч булган җирдә, туган,

Урынбасар булу яхшырак.

Бер эшне дә үзең хәл итмисең,

Берни өчен җавап бирмисең.

Эшләр хөрти китсә, мин күрмәдем,

Мин начальник түгел бит, дисең.

Рәхәт. Җылы. Тыныч. Оклад килә.

Елына бер чыгып доклад сөйлә, –

Начальникка күрен ялтырап,

Урынбасар булу яхшырак.

Карт егет хәле

– Балакаем, Гайфулла,

Сиңа утыз яшь тула.

Үзе чибәр, үзе зирәк

Килен алырга кирәк!

Сәлимгәрәй Саҗидәсе,

Сәләхинең Сагыйдәсе,

Сәйфелмөлек Сәкинәсе –

Бары да сиңа бик киләсе.

Балакаем, Гайфулла,

Миңа алтмыш яшь тула.

Эшкә оста, теле кыска

Килен алыйк, пожалыста!

Шакир агай Шакирәсе,

Гали агай Галимәсе,

Вафа кызы Васыйлә –

Бары да барырлар сиңа.

Кашың да кара синең,

Күзең дә кара синең,

Чәчәк кебек яшь гомерең

Әрәмгә кала синең.

Әхмүш кызы Оркыя

Кулларыннан гөл коя;

Балакаем, Гайфулла,

Шуны алсак, ни була?

– Хат язмаган дисеңме,

Сүз кушмаган дисеңме;

Әллә сиңа әйтмәгәч тә,

Күз кысмаган дисеңме?

Сафа кызы Мөршидә,

Садыйк кызы күршедә;

Барсына да каш сикерттем, –

Каш сикертми берсе дә.

– Яшең узгач илледән,

Сакал булыр билеңнән.

Картайганчы йөрерсеңме

Буйдак булып, җебегән!

Бар иде түрә чаклар…

Ансат кына бәхет килде,

Сайладылар хуҗа итеп.

Зур начальник булыр көнне

Йөри идем күптән көтеп.

Председатель – җилле исем,

Килеп кара, тиеп кара…

Кабинетка керер өчен

Әллә кемнәр чират тора.

Фикус-кактус гөлләр тездем,

Күн диваннар уңда-сулда,

Кәнсәләрне шәпләп төзедем –

Көнләшерлек министр да.

Сигез төрле каләм алдым,

Нигә кирәк – үзем беләм:

Зәңгәр белән приказ язам,

Имза куям кызыл белән.

Авылларга сирәк киләм,

Аны-моны эчми генә,

Бригадирга әмер бирәм,

Тарантастан төшми генә.

Төрле чүп-чар эшләр белән

Ваксынырга теләгем юк.

Власть кулда, кодрәт кулда,

Телим – борам, теләмим – юк.

Тирләп-пешеп көн күрергә!..

Хезмәт майлы боткамыни?!

Кырда йөреп интегергә –

Телефоннар чорткамыни?!

Алло, димен, Нәҗми агай!

Комбайнга нажми давай!

Сәйфетдинов, давай-давай!

Шәмсетдинов, давай-давай!

Кабинетта гомер сөрәм,

Кәеф-сафа уйлап кына,

Агроном кыз Дания белән

Гыйшык-мыйшык уйнап кына.

Көз җиткәч, авылга килдем,

Аны-моны эчми генә.

Басуларны карап йөрдем,

Тарантастан төшми генә.

Бәрәңгеләр, чөгендерләр

Кар астында калды, диләр.

Солы, борчак, арыш, бодай

Бөтенләй бирмәгән ходай.

Биргәнен дә җилләр койган,

Төшкәнен чыпчыклар җыйган.

Безгә калган бары инде –

Ике капчык тары инде…

Шуннан миңа пупал, дустым,

Кабинеттан очып чыктым.

Хәзер атлар сараенда

Мин, ызначит, каравылда.

Лавка алдында күләгәдә…

Әмма рәхәт безнең чорда,

Колхозчылар чыкмый кырга.

Сөрә, чәчә, ура, җыя

Ике малай тракторда.

Лавка алдында күләгәдә

Утырабыз бүрәнәдә.

Читкә бормый игътибарны,

Сөйләшәбез юкны-барны.

Тикшерәбез бөтен урам:

Кемнәр эчкән, ничә грамм?

Агай-эне, товарищлар,

Бүген кайда магарыч бар?!

Тракторны өйрәнәбез,

Тракторны йөртәләбез.

Тракторны иртәгә без

Көл ташырга җибәрәбез.

Утын кирәк мәктәп өчен,

Кыш көнендә ягар мичен.

Утынга, дим, шайтан алсын,

Трактор бармый кем барсын!

Ә үзебез күләгәдә,

Лавка алдында бүрәнәдә,

Читкә бормый игътибарны,

Сөйләшәбез юкны-барны.

Тракторлар эшли бирә,

Салам ташый, тирес түгә.

Хатын-кыз җиләк сатарга

Бездә бара тракторда.

Бер әбигә томау төшкәч,

Иртә-кичен газап чиккәч,

Больницага озатырга

Туры килде тракторга.

Лавка алдында күләгәдә

Утырабыз бүрәнәдә.

Ну, егетләр, сирәк-мирәк

Безгә, ахры, эшләү кирәк.

Ревизор көткәндә

Бер җитәкче өстән хәбәр итте:

– Сәйфетдинов, артык шапырма,

Ревизор, – ди, – синең янга китте,

Саклана күр Алла хакына!

Бик мәслихәт булды алдан белгәч,

Алдан күреп куйдым чарасын.

Койрыгыңа килеп баскач кына

Тыз-быз чабып кая барасың!

Эреле-ваклы төрле гөнаһларны

Кәгазь белән күмдек пөхтәләп:

Приказлар, акт, протоколлар,

Сводкалар яздык дистәләп.

МТСым сәгать кебек эшли,

Бөек уйлар килде башыма:

Себерттереп куйдым һәммә төшне,

Көлеп тора һәрбер машина.

Йөз ел яткан чүпне көрәп түктек,

Комнар сиптек. Тәртип хилафсыз.

Кабинетта утырам… Идеально!

Хур кызыдай пакь һәм гөнаһсыз.

Ревизорга, димен, нәләт төшсен,

Ашмады бит эшем гамәлгә…

Көттем-көттем,

Күпме михнәт чиктем,

Эшем генә китте әрәмгә.

Килмәде.

Ата белән бала

Бала:

– Калынымы, юкасымы,

Кайсы китап яхшы, әттә?

Ата:

– Кенәгәнең иң асылы —

Сберкнижке, әлбәттә.

«Йөз дә кырык яшьлек бабакайның…»

* * *

Йөз дә кырык яшьлек бабакайның

Бик кайгылы бүген ак йөзе;

Туксан ике яшьлек кызы үлгән,

Әрәм генә булган яшь көе.

Без ким түгел кешедән…
(Безнең авыл такмаклары)

Күрше колхоз клуб салды,

Байый, яңара тора.

Безнең клуб – иске мәчет,

Ул да аварга тора.

Күрше колхоз ферма салды

Шыңгырдатып нараттан;

Безнең ферма түбәсенең

Саламын җил тараткан.

Күрше колхозның атлары

Уйнап тора чабарга;

Җиксәк-чыксак аксак-туксак,

Безнең атлар алама.

Күрше персидәтель чаба

Легковойда такырдан;

Ә безнеке җәяү йөри,

Тарантасы ватылган.

Күрше колхозның кызлары

Эшкә уңган, чибәр, ди;

Күрше колхоз егетләре

Безгә яучы җибәрми.

Күрше колхоз Мичуринча

Эре алма үстерде;

Безнең алма агачларын

Кәҗә ашап бетерде.

Күрше колхоз кукурузын

Турап алды силоска,

Ә безнеке кырда калды,

Яхшы уңган булып та.

Җигәр идек, чыгар идек,

Булса чаптар җирән ат;

Үзебез дә ялкау түгел,

Персидәтель виноват.

Кенәгә алыйк әле лә,

Труддень саныйк әле шул;

Ялкау җитәкчене куып,

Яхшысын сайлыйк әле.

Сайладым, их, сайладым…

Шулай беркөн бер кичәдә

Күзем төште Хәдичәгә:

Биле нәзек, кашы кыйгач,

Бер бите – ай, берсе – кояш.

Гашыйк булдым бер минутта,

Йөрәккәем янды утта.

Тора-бара гыйшык бетте,

Яратмадым – тәкәрлекле…

Шулай беркөн аулак өйдә

Күз алдымда Гөлхалидә,

Биле нәзек, кашы кыйгач,

Бер бите – ай, берсе – кояш.

Карап куям ара-тирә,

Йөрәккәем ярсып тибә.

Курнос иде, янып-көеп,

Ташладым бер атна сөеп.

Шулай беркөн бер өмәдә

Гашыйк булдым Саҗидәгә.

Биле нәзек, кашы кыйгач,

Бер бите – ай, берсе – кояш.

Самавырдай җирән үзе,

Сәер карый сыңар күзе,

Кәләш түгел, әйтим туры:

Тәк просто – адәм хуры…

Менә беркөн кино бара,

Минем янда Бибисара.

Биле нәзек, кашы кыйгач,

Бер бите – ай, берсе – кояш.

Гашыйк булды сыразы ул,

Сөямсең, дип сорады ул.

Тәк ничава, шадра түлке,

Мин борылдым, селтәдем кул.

Шулай беркөн Бану җиңги

Күрше кызын миңа димли,

Туйлап кына аласы бар,

Ләкин аның баласы бар.

Баласы кыз – шунысы бик жәл,

Малай булса, тагы бер хәл.

Тфү, дидем, шайтан алсын,

Пүскәй миңа Мәрьям барсын!

Мәрьям гүзәл, чәчәк кебек,

Күз алдымда тора көлеп,

Биле нәзек, кашы кыйгач,

Бер бите – ай, берсе – кояш.

Гыйшык хаты яздым инде,

Ләкин аның Сәйфетдине

Миннән ныграк яраткандыр –

Ут чыгарды яңактан бер.

Анда-санда гүләйт итеп,

Кырык ике яшькә җитеп,

Күзең салсаң, ни күр, иптәш:

Чәч агарган, маңгай пеләш.

Бөкре карчык Бибиҗиһан

Книжкегә акча җыйган.

Уйлап-уйлап утырдым да

Йортка кердем шул убырга.

Стиляга сүзләре

Нигә безгә, культуралы булгач,

Чабаталы иске исемнәр?!

Җәләй идем, хәзер Жорж булдым, –

Оригиналь исем, дисеннәр.

Гади кеше кебек булмас өчен,

Шаккатарлык киенә кешеләр;

Тар балаклы зәңгәр ыштан кидем, –

Оригиналь егет, дисеннәр!

Ат койрыгы чаклы чәч үстердем,

Тырнакларга кызыл буяп йөрдем;

Оригиналь булган, димәделәр, –

Орангутанг булган, диделәр…