Әкрен генә барган көйгә

Ай яктысы, кар яктысы кушылып бергә,

Төтенләнеп балкып торган кышкы төндә,

Салмак кына юырттырып барган көйгә,

Күңелләргә төрле-төрле уйлар килә…

…Эш сөючән, уңган егет, сабыр, дибез –

Хуҗа итеп сайлап куйдык Сабирны без.

Кәнсәләрдә сөйләшкәндә көен-көйгә,

Сабир инде безнең сүзгә төкерми дә.

Белә икән каян нәрсә тәгәрәсен –

Зыңгырдатып китереп өйде бүрәнәсен.

Сабир иптәш осталарны коры тотты,

Кара-каршы итеп салды биек йортны.

Күрсен халык председатель дәрәҗәсен –

Ишек чаклы уйган сигез тәрәзәсен.

Буяу исе, нарат исе аңкып тора,

Ачык зәңгәр кашагалар балкып тора.

Иске өйдән шул сарайга күчеп килеп,

Сабир иптәш яши хәзер бояр кебек.

Соңга таба ары барды, бире барды,

Чирлим, диеп, авыр эштән төшеп калды.

Хәзер инде, үгезем юк урамда, ди,

Өйдә ята, төкерми дә буранга, ди.

Ну машшенник!

…Эш сөючән, уңган егет, гадел инде,

Хуҗа итеп сайлап куйдык Гаделшинне.

Гадел иптәш (үзе шунда, хатыны шунда)

Кәнсәләрдә ябышып ята телефонга.

Шалтыратты, агач тапты, калай тапты,

Шәп йорт салып, калай белән түбә япты.

Кашагалар, верандалар сары төстә,

Тәрәзәләр балкып тора ишек чаклы.

Биек итеп, келәт салды, мунча салды,

Гадел иптәш бүләк алды, ярдәм алды;

Капка ясап, койма койгач, сүрелеп китеп,

Колхоз эшен алып барды илке-салкы.

Шуннан әйтте: гомер буе тик торма, ди,

Белем җитми, кирәк, дуслар, укырга, ди.

Китеп барды. Укып кайтты. Шуннан ары

Сельпо өчен җыеп йөри тире-яры…

Җилкә аша сумка тулы акчалары,

Чанасына ятып йөри кырын-ярын.

Ну машшенник!

…Ачык йөзле, киң күңелле, олы җанлы –

Хуҗа итеп сайлап куйдык Сәлимҗанны.

Кәнсәләргә, нык-нык басып, Сәлим керде,

Менә, дибез, алтын кеше, алла бирде.

Сәлим иптәш һәр кешенең күңелен күрә,

Һәр кешегә, ни сораса, шуны бирә.

Утын сора, печән сора, салам сора,

– Әнә, – ди ул, – ал, кадерлем, өелеп тора!

Колхоз өчен күпме генә интекмәсен,

Сәлимҗан да онытмады үз кесәсен:

Абзар-кура, урыс капка, сары такта,

Койма белән коеп куйды йорт тирәсен.

Шабашчылар Сәлимҗанга рәхмәт укып

Таралдылар, балта белән пычкы тотып.

Колхозыбыз ярлы гына яши шулай,

Чит җирләрдән умырып кайтып, шабашчы бай.

Сәлим иптәш әшнәлекне бик яратты,

Колхоз малын уңга-сулга күп таратты;

Сикерде дә, сиптерде дә, типтерде дә,

Кызыл тышлы билетыннан колак какты.

Ну машшенник!

…Шуннан ары яңа хуҗа килде безгә,

Таудай өеп алтын вәгъдә бирде безгә;

Колхозыбыз артмады да, кимеми дә,

Бара тормыш әкрен генә барган көйгә.

Бара колхоз урта гына буразнада,

Сикермибез бик артка да, бик алга да.

Эш эшләнә талгын гына, сүлпән генә,

Даваегыз, давай, диеп сүксәң генә.

Гөнаһ булыр колхозчыны «ялкау» дисәң,

Таулар-ташлар актарыр ул, хакын бирсәң.

Җитәкчеләр диңгездән дә коры чыга,

Коры таяк яза-яза колхозчыга…

Ну машшенник!

Кар яктысы, ай яктысы кушылып бергә,

Ак көмештәй балкып торган айлы төндә,

Үрләр буйлап, сыртлар буйлап барган чакта,

Күңелләргә төрле-төрле уйлар килә…

Эләккәнче

Кәгазь язып утырды ул «план эшләп»,

Һәр тишеккә, һәр ярыкка нольләр өстәп.

«Ура! – диде. – Менә бик тиз киттек алга,

Менә план тулып китте, сөбханалла!

Давай сюда хәзер күчмә Кызыл байрак,

Өелеп кенә премия килер җайлап,

Акылсызлар кәеф бозып тирен түксен,

Минем өчен балда-майда гомер үтсен!»

Өстән килгән яңа фикерләрне «яклап»,

Тыныч кына симерде ул өстәл саклап.

Астан килгән тәкъдимнәргә каш җыерды,

Ни чортына симертәләр бу сыерны?!

Мәүҗидәттәй

Мәүҗидәттәй күршеләрен күзли,

Сөенгәнен сизми.

Иртүк торып өйдән өйгә йөри,

Яңа хәбәр сөйли.

– Бибиәсма кичә, ун сум акчам

Төшеп калган, диде.

Ачык авыз, Ходай белми салса,

Белеп алган инде.

Сәхипҗамал сыеры яхшы иде,

Кинәт үлеп киткән.

Сәхипҗамал ак май ашый иде,

Инде рәхәт микән?!

Бибинурның ире бик тә күркәм,

Бик тә уңган икән:

Бибинурын кичә куып йөрткән,

Каеш белән теткән.

Кадыйр картның кызы елап керде –

Яшь кияве куган.

Мин мин микән, диеп йөри иде,

Илла әйбәт булган!

…Мәүҗидәттәй ята, күп тикшереп

Йөреп салкын тигән.

Дүрт күршесе, коймак, шәңгә пешереп,

Хәл белергә кергән.

Шигъри протокол авторына

Ак келәтнең келәсен

Элә белми эләсең;

Рифмаланган речеңне

Кем укыр дип беләсең!

Бирге якта бер миләш,

Аргы якта алмагач;

Көчәнсәң дә, мышнасаң да,

Булмый инде булмагач.

Ак күгәрчен ак була,

Күк күгәрчен күк була;

Такмагыңны озын язсаң,

Гонорары күп була.

Вохмяков мистер булып карады…

Вохмяковны ун ел укыттылар,

Аңлы кеше булсын, диделәр.

Затлы-затлы кием кигезделәр,

Белем,

Һөнәр,

Хокук бирделәр.

Менә сиңа

Иксез-чиксез Ватан,

Әтиләрнең каны тамган җир,

Үз бурычын үтәп, гүрдә яткан,

Бабайларның даны калган җир.

Кара, егет, туган якларыңа,

Көлеп тора сиңа башкала.

Күпне күргән иске ташларында

Ленин баскан эзләр саклана.

Болытларны ярып галәмгә оч,

Диңгез төбенә төш, теләсәң.

Бары да сиңа,

Елга, тауларын коч,

Җир җәннәте булыр, бизәсәң…

Лампочкалар тотып,

Комбинезон киеп,

Шахта буйлап йөргән көенчә,

Җирән яллы башын түбән иеп,

Җилле егет уйлый үзенчә:

«Ни күрәм мин бу шахтага төшеп,

Тирән базда юеш ташкүмер.

Легковойда очып,

Кызлар кочып,

Күңел ачып үтсен яшь гомер!»

«…Тын океан ярында зәңгәр вилла,

Чәчәкләргә күмелеп утыра.

Шул виллада биеп рок-н-роллга,

Виски эчеп яту ни тора!

…Банкир кызы сиңа гашыйк була,

Банкысыннан чәлдер миллионлап!

Анда сиңа «Волга»-фәлән түгел,

Ялтыр-йолтыр иткән «Кадиллак!»

О кэй!

Культура ул – гуд бай, модерн, дип,

Олл райтт, дип сөйли белүдә,

Гарсоннарга учлап доллар сибеп,

Зәңгәр ыштан киеп йөрүдә.

О кэй!

Вохмяковның һич тә күңеле тынмый,

Күңел белән инде нишләргә!

Тын да алмый

«Би-би-си» не тыңлый

Көмеш кебек зәңгәр кичләрдә.

Ач кандала кебек сырыша иде

Чит илләрдән килгән утильгә,

Мефистофель кебек елмайды да

Турист булып китте чит илгә.

– Хелло, – диде качак янкиларга, –

Совет белән килешеп булмады.

Мин, Кизилдан килгән стиляга,

Тәбрик итәм сезнең дөньяны!

Рюмка тотып дәвам итте качак:

– Сездә, хелло, тормыш бик яхшы,

Берәр ничек оста бизнес ясап,

Капиталист булып булмасмы?

Мистерлар әдәпле елмайдылар:

– Без сине миллионер итәбез,

Без бит сине, өзелеп яратабыз,

Зар-интизар булып көтәбез.

Кадерле кунак син, мистер Вохмяк,

Ирекле дөньяны күрерсең.

Тәпиләрең белән алтын таптап,

«Кадиллак» та гына йөрерсең.

Кипарислар үскән су буенда

Ак мәрмәрдән вилла салырсың.

Ну биш-алты миллион бирнә белән

Рокфеллерның кызын алырсың.

Анда-санда, рок-н-роллга биеп,

Коктейльләр эчеп һәр чакта:

«Америка яхшы,

Гуд бай!» – диеп,

Гомер буе тирбәл гамакта!

Вохмяковка бу сүз бик ошады,

Кәефе килде,

Авызы җәелде:

«Минем өчен үлеп тырышалар,

Америкалылар шәп инде!»

Юан сигара каптылар

Мистерлар,

Карта янына бастылар

Мистерлар.

– Күз салчы, Вохмяков,

Күгәрчен:

Менә бу СССР,

Күрәмсең.

Күрсәтчәле безгә, зирәк олан,

Каләм белән төртеп картада:

Кайда сезнең ерак оча торган

Матур ракеталар ясала?

Күрсәтчәле безгә, Вохмяк туган,

Кадерле дустыбыз хәзергә,

Атом бомбалары тып-тын торган

Романтичный урын кай җирдә?

Әгәр белсә,

Шундук уйнап-көлеп

Сөйләп бирер иде, чатнатып…

Кәбестәгә баккан кәҗә кебек,

Авыз ачып калды Вохмяков.

– Хелло, модерн, – диде,

Ык-мык итте,

Башка бер сүз әйтә алмады.

Мистерларның бик нык кәеф китте,

Мистерларның йөзе каралды.

– Ял итеп тор бераз,

Хәл җый, – диеп, –

Күрешербез, – диеп, – иртәгә,

Хром итек белән артка тибеп,

Йодрык белән салып җилкәгә,

Бер «вилла» га кертеп җибәрделәр,

Салам матрас тулы кандала…

Конец ознакомительного фрагмента.