Тукайга һәйкәл ачабыз…

 
Тукайга һәйкәл ачабыз!
Уфада, «Нур» каршында.
Татарлар килгән, башкортлар…
Тукай җыйган барсын да!
 
 
Тукай монда бик биектә!
Безнең баш та югары!
Тукайга мондый һәйкәлнең
Куелганы юк әле…
 
 
Уфада һәйкәл ачабыз!
Караш күккә төбәлгән…
Тукай күккә ашкан кебек,
Караганда түбәннән.
 
 
Тукайга килеп баш иде
Президентлар, түрәләр.
Өстә дә, димәк, Тукайның
Даһилыгын күрәләр…
 
 
Һәйкәл гүзәл! Болай гына
Үтеп китәрлек түгел…
Тукай биек! Беркемнең дә
Буе җитәрлек түгел!
 
 
Ул безгә – бөек ышаныч!
Ул безгә – бөек терәк!
Шуңа да ул заманнан да,
Бездән дә биектәрәк!..
 
 
Тукайга һәйкәл ачабыз!
Бу көнне көтте Уфа…
Яктырып китте күңелләр,
Нурланып китте Уфа!
 

19.04.2019

Мәхәббәт

 
Мәхәббәтне беркем аңлаталмый,
Мәхәббәтне беркем аңламый.
Әгәр «аңлыйм» дисә ул, әлбәттә
Үзен үзе генәалдалый…
 
 
Мәхәббәт ул шундый сәер матдә
Мәхәббәт ул шундый серле хис…
Аңлашылмый торган шул серле хис
Һәркайсыбызныкы төрле ич.
 
 
Кемнәрдәдер – талгын гына хисләр,
Кемнекедер дулый, буранлый…
Мәхәббәтнеңкагыйдәләре дә
Формулалары да булалмый.
 
 
Мәхәббәтне булмый кабатлап та,
Булмый аны алмаштырып та.
Һәркайсыбызныңүз мәхәббәте,
Булмый аны адаштырып та…
 
 
Аңлап булмый, тик аңлыйсы килә
Мәхәббәтнеңбөек тылсымын…
Без яшибез, бөек мәхәббәтнең
Бөек тылсымына ымсынып!
 
 
Мәхәббәтне беркем аңлый алмый…
Тырышмыйк та аны аңларга.
Иңяхшысы, без яратып калыйк,
Сөеләһәм сөя алганда…
 

23.04.2019

Болай булмый торган иде…

 
Майның әле башы гына,
Ә тышта шундый эссе!
Нәкъ җәйге челлә шикелле,
Әйтерсең печән өсте…
 
 
Кыздыра микән белмичә,
Кыздыра микән белеп,
Быелгы май кояшы да
Июль кояшы кебек…
 
 
Әллә инде шатланасы,
Әллә инде куркасы…
Болай булмый торган иде
Бездә майның уртасы.
 
 
Бу табигатьнең шушылай
Уйнап алуы микән,
Әллә буталуы микән,
Әллә аруы микән?
 
 
Көн дә болай җылы булмас,
Яңадан салкынайтыр,
Кайдадыр адашып йөргән
Салкын әйләнеп кайтыр…
 
 
Нишләмәк кирәк, дөньялар
Бер салкын шул, бер җылы…
Быел бөтен агачлар да
Чәчәк атты берьюлы.
 

15.05.2019

Тәрәзәгә карап ятам…

 
Тәрәзәгә карап ятам…
Акрын гына таң ата.
Яктыра минем күңелем,
Яктыра ак палата…
 
 
Тәрәзәдә – җәйге кояш…
Ул минем дә кояшым!
Шул кояшлы уйлар белән
Тулган минем бу башым…
 
 
Тәрәзәгә карап ятам…
Күңел кайный, айкала.
Күңелемне ымсындырып,
Акчарлаклар чайкала…
 
 
Тәрәзәдә – ак болытлар…
Карап калам үрелеп…
Ак болытларны күрсәм дә
Китәм кебек терелеп.
 
 
Тәрәзәгә карап ятам…
Түз, күңелем, пошынма…
Минем күңел зәңгәр күктә,
Үзем генә шушында.
 

6.06.2019

Инстадашларыма шифаханәдән хат

 
Үзенә күрә монда да
Тормышның бер кисәге.
Монда минем кебекләрнең
Юктыр кебек исәбе…
 
 
Монда җәй дә, кыш та булмый,
Яз да, җәй дә сизелми…
Мондагылар бар да бериш,
Дөнья шулай тигезли…
 
 
Һәркемнең үз авыруы,
Үз даруы, үз зары.
Күзләреннән дә күренә
Тәннәренең сызлавы…
 
 
Тән дә сызлый, җан да сызлый.
Тик кызгана күрмәгез!
Минем өчен, зинһар өчен,
Сез сызлана күрмәгез!
 
 
Сызлануларымны үзем
Сызланып бетерермен…
«Хәлләремне җиңеләйт!» – дип,
Ходайдан үтенермен.
 
 
Монда шулай, сызлансаң да,
Янсаң-көйсәң дә була…
Вакыт кына акрын уза,
Узмый дисәң дә була…
 

10.06.2019

Түземлек

 
Юка гына иңнәреңә
Күпме хәсрәт өелгән.
Ничә кабат янылган да
Ничә кабат көелгән…
 
 
Беләм инде, сиңа авыр,
Сиңа кыенрак инде.
Еларга гына торасың…
Син бигрәк елак инде.
 
 
Үзәкләреңне үзем дә
Өзлексез өздем инде…
Ә син, җаным, ни булса да
Түздең шул, түздең инде…
 
 
Елак булсаң да, көчле син,
Миннән дә түзем инде…
Син бит минем Язым идең,
Ә хәзер Көзем инде.
 
 
Көзебезгә алып керде
Гомерләрнең юлы да…
Гомер буе түздең, җаным,
Түз инде бу юлы да!
 

11.06.2019

Сандугачлар сайрар чак…

 
Көтеп алган идем җәйнең
Сандугачлы айларын,
Ишетеп кенә булмады
Сандугачлар сайравын…
 
 
Сандугачлар моңын тыңлар
Идек тә без гел генә,
Сандугачлар сайрар чаклар
Бер генә мизгел генә.
 
 
Сандугачлар күп сайрамый,
Сайрый ләкин өздереп.
Туктаусыз сайраса, күптән
Бетәр иде биздереп…
 
 
Алар быел минсез генә
Сайрый торгандыр инде.
Мин булмагач, аларның да
Күңле тулгандыр инде…
 
 
Аларның үз вакытлары…
Мине көтмәсләр инде.
Үз җырларын җырламыйча
Җәйдән китмәсләр инде…
 
 
Күрмәсәм дә быел җәйнең
Сандугач сайрар чагын,
Сайрарга тора, сайрарга…
Сандугач тулы җаным.
 

13.06.2019

Шагыйрьлек

 
Шигырьне мин күптән язам…
Гомер буе диярлек.
Язганнарымны арбага
Бер йөк итеп төярлек.
 
 
Шагыйрьлек нидән гыйбарәт? –
Аңламыйм үз-үземне…
Нигә шигырь итеп язам
Әйтәсе үз сүземне?
 
 
Югыйсә беркем «яз» дими,
«Яз» дип беркем көчләми…
Өстәвенә бер шагыйрь дә
Шагыйрь булып эшләми.
 
 
Чөнки «шагыйрь» дигән һөнәр
Юк бер генә эштә дә…
Ә шагыйрь яза… өндә дә,
Яза хәтта төштә дә.
 
 
Шагыйрьлек ул әллә инде
Гади бер мавыгумы?
Шагыйрьлек ул әллә инде
Сәер бер авырумы?
 
 
Кемгәдер җан авазымы,
Кемгәдер шөгыль генә…
Шагыйрьдән берни көтмиләр,
Көтәләр шигырь генә…
 
 
Әкрен генә шигърияткә
Әйләнә шагыйрь җаны…
Ә шулай да кем ул Шагыйрь?
Кем белә инде аны…
 

23.06.2019

Бар да исемдә…

 
Минем яшьтәгеләр ни өчендер
Үткәннәрен ныграк сагына.
Тартыла ул матур яшьлегенә
Һәм бәхетле балачагына.
 
 
Ә хатирәләрдә – гомереңнең
Һәр минуты, һәрбер сәгате,
Тормышыңның һәрбер вакыйгасы,
Күңелеңнең һәрбер халәте…
 
 
Гомереңнең һәрбер мизгелен син
Фәкать үзең, үзең кичергән.
Шуңа да ул синең хәтереңдә,
Шуңа да ул чыкмый исеңнән…
 
 
Истәлекләр кат-кат искә төшә,
Хатирәләр кат-кат яңара.
Әйләнәләр алар татлы хискә,
Әйләнәләр ачы ярага…
 
 
Ә югыйсә күпме сулар аккан,
Ә бит күпме җилләр иселгән,
Күпме еллар гомер ителгән дә
Әллә күпме юллар кичелгән…
 
 
Хатирәләр яши хәтереңдә,
Хисләреңдә синең, уеңда…
Истәлекләр белән яшим мин дә,
Бик рәхәт тә кебек, кыен да…
 

24.06.2019

Төнге яңгыр

 
Әйбәт кенә йоклап киткән идем,
Мине кинәт яңгыр уятты…
Йокыларны качырды ул яңгыр,
Хисләремне минем уйнатты.
 
 
Шыбыр-шыбыр тышта яңгыр ява…
Тәрәзәмне ачып җибәрдем.
Сагындырган икән җәйге яңгыр,
Сагынганмын яңгыр җилләрен.
 
 
Төнге яңгыр ява… Яңгыр исе
Кереп тулды тынчу бүлмәмә.
Көтелмәгән бу шифалы яңгыр
Дәва булыр иде кемгә дә…
 
 
Иркенәеп китте сулышларым,
Киңәепләр китте тыннарым…
Тоям, тоям бөтен күңелемә
Җәйге яңгыр кереп тулганын…
 
 
Бу яңгырны, ахры, мин үзем дә
Күптән инде, күптән көткәнмен…
Шыбыр-шыбыр яңгыр тавышына
Мин яңадан йоклап киткәнмен.
 

27.06.2019

Гаделлек… Гаделсезлек…

 
Әнкәй гадел кеше иде,
Гел гаделлек эзләде…
Гадел булды гамәлләре,
Гадел булды сүзләре.
 
 
Гадел булды үзенә дә,
Гадел булды безгә дә.
Шуңа түрәләр белән ул
Килгәләде сүзгә дә.
 
 
Гаделсезлекләрне Әнкәй
Үзе дә бик күп күрде,
Ләкин, ни генә булса да,
Гаделлекне хуп күрде…
 
 
Гаделсезлекне аңлыйсың,
Авызың пешсә генә,
Аңлыйсың аны, үзеңнең
Башыңа төшсә генә…
 
 
Гаделсезлекләр кайчакта
Таш булып өскә төшә…
Андый чакларда иң башта
Әнкәем искә төшә…
 
 
Илеңдә юк гаделлек ул,
Ай-һай, табылыр микән?
Бу ил гаделсезлекләрдән
Берәр арыныр микән?..
 
 
Юк, гаделлек табу авыр
Бу гаделсез тормышта…
Ә дөнья ал да гөл кебек
Болай карап торышка.
 

29.06.2019

Кадереңне белдем микән…

 
Уйлыйм сине, икебезне…
Узган гомеребезне…
Башкалар ничектер, ә без
Сөйдек бер-беребезне…
 
 
Сөйдек, сөйдек, хәзер инде
Дәлилләп торасы юк…
Хисләрнең әле бүген дә
Һич тынып торасы юк…
 
 
Күңел дә юкка хисләнми,
Юкка да тулмый инде…
Ә шулай да уйландыра…
Уйланмый булмый инде.
 
 
Кадереңне белдем микән,
Әллә белмәдем микән?
Алтыннарга күмдем микән,
Әллә күммәдем микән?
 
 
Ефәкләргә төрдем микән,
Әллә төрмәдем микән?
Син дип утка кердем микән,
Әллә кермәдем микән?..
 
 
Төрлесе булгандыр, күңел
Шуңа туладыр инде.
Күрәсең, сөю-сәгадәт
Шундый буладыр инде…
 
 
Мәхәббәт сүрелмәс, җаным,
Без бергә булган чакта!
Сөйдек, сөйдек… Ләйлә белән
Мәҗнүн үк булмасак та…
 

14.07.2019

Шагыйрь җаны…

 
Бураннары да бурады,
Давылы да дулады!..
Дулады шул, шагыйрь җаны
Җил-давылсыз буламы?
 
 
Яшеннәре дә яшьнәде,
Күкләре дә күкрәде!..
Барсын сыйдырды, барсына
Түзде шагыйрь күкрәге!
 
 
Дөнья булгач, булып тора
Агы да, карасы да…
Тарихтан калган яралар
Ул шагыйрь ярасы да.
 
 
Кагылды да, сугылды да
Минем газиз милләтем…
Шагыйрь җаны гына аңлый
Милләтнең чын кыйммәтен.
 
 
Кемдер анда милләтемне
Телсез итмәкче тагын…
Туган телнең ачы яше
Сызлата шагыйрь җанын.
 
 
Беркем дә белми шагыйрьнең
Ниләр уйлап йөргәнен…
Учына кысып ята ул
Бәргәләнгән йөрәген.
 

20.07.2019

Беркатлылык

 
Без бигрәк тиз ышанучан,
Без бигрәк беркатлы бит.
Тик шунысы: ышаныч ул
Бер ачы, бер татлы бит…
 
 
Ышанабыз вәгъдәләргә,
Ышанабыз вәгазьгә,
Ышанабыз законнарга,
Ышанабыз кәгазьгә…
 
 
Ышанабыз түрәләргә,
Аларның сүзләренә.
Мөлдерәп карап торабыз
Аларның күзләренә…
 
 
Ышанабыз гаделлеккә,
Ышанабыз хәләлгә.
Ышанабыз экраннардан
Күрсәтелгән хәлләргә…
 
 
Ышанабыз юхаларга,
Астыртын дус-ишләргә…
Ә аннары аптырыйбыз,
Белмибез ни эшләргә.
 
 
Күпме авыз пеште инде,
Ничә тапкыр алдандык…
Беркатлы икәнебезне
Без инде мең аңладык.
 
 
Беркатлы булмаска кирәк!
Моны һәркем белә бит…
Тик барыбер ышанасы,
Алданасы килә бит.
 

23.07.2019

Әллә ничек кенә…

Әллә ничек кенә узды гомер…

И. Иксанова

 
Әллә ничек кенә гомер кичтек,
Әллә ничек кенә яшәлде.
Елмаймакчы булып яшәсәк тә,
Күзләребез бик еш яшьләнде…
 
 
Әллә ничек кенә яратыштык,
Әллә белеп, әллә белмичә…
Безнең сөю үзе бер әкият.
Әйтерсең лә «Мең дә бер кичә»…
 
 
Әллә ничек кенә шагыйрь булдым…
Кемдер мохтаҗ шагыйрь назына.
Үз-үземә кайчак аптырыймын,
Әле һаман нидер языла.
 
 
Әллә ничек кенә картаелды,
Сизмичә дә хәтта калынды.
Егетләнеп кенә йөргән чакта
Картлык җиле килеп кагылды.
 
 
Үткән чорлар әллә ничек кенә
Алышына яңа чор белән.
Күңелләрне әллә ничек кенә
Юатабыз яңа җыр белән.
 
 
Әллә ничек кенә тузды бугай
Тормыш тузаннары тузса да…
Минем гомер үкенерлек түгел,
Әллә ничек кенә узса да…
 

29.07.2019