Нидер язган булам…

 
Җырлый белмим,
Мин бии дә белмим,
Бик күп эшләр килми кулымнан…
Аптырагач, шигырь язам менә,
Ярый әле шагыйрь булынган…
 
 
Яза-яза шулай юанам мин,
Күңелемне шулай бушатам.
Нидер язган булам…
Үз-үземне
Мин исәргә кайчак охшатам.
 
 
Кемгә кирәк минем язганнарым?
Кемгә кызык мнем хисләрем?
Шул хисләрдән иләс-миләсләнеп,
Шигырь язып узган кичләрем?
 
 
Үземә бик газиз уйларымны,
Кичерешләремне кем аңлар?
Кемнәр аңлар хәлләремне минем?
Аңлаучылар булса, кем алар?
 
 
Шигырь аңлаучылар күп булалмый…
Йөзгә бердер алар, меңгә бер…
Шул да җитә миңа…
Язганнарым
Кирәк булыр әле кемгәдер…
 

10.02.2019

Хәзер инде…

 
Быелгы кыш ни өчендер
Яшьлектәге кыш кебек…
Тик икәү йөргән урыннар
Хәзер инде буш кебек.
 
 
Яшьләр хәзер бураннарда
Парлап йөрмидер кебек,
Алар кышның аклыкларын
Бер дә күрмидер кебек…
 
 
Салкында туңып йөрергә
Алар шул юләр түгел…
Бездә генә иде бит ул
Юләр хис, юләр күңел.
 
 
Уйласаң, ул юләрлекләр
Калды инде и ерак…
Яшьләр хәзер акыллырак,
Алар бездән кыюрак.
 
 
Аларның кар-бураннарга
Китмидер бик исләре.
Аларның үз бураннары,
Аларның үз хисләре…
 
 
Мин генә ул, юләрләнеп,
Буранда йөргән булам…
Нишләптер бик сагындыра
Яшьлектә йөргән буран.
 

14.02.2019

Минем күңел

 
Минем күңел үзгәрүчән,
Аязучан болытлы.
Минем күңел бик үзсүзле,
Ташка үлчим холыклы…
 
 
Миннән сорап торамыни?
Әйләнә ул агымга;
Әйләнә йә талгын җилгә,
Әйләнә йә давылга.
 
 
Әйләнә ул буранга да,
Әйләнә ул утка да…
Юк аның тынып торганы
Бер генә минутка да.
 
 
Күңелнең нечкә кыллары
Кайчак шундый тартыла,
Ярсу уйлар тик торганнан
Ярларыннан аркыла!
 
 
Мөлдерәмә тулы күңел…
Юкка тулмыйдыр инде.
Бик еш тулмас иде дә ул,
Үзем шундыйдыр инде…
Шунсыз булмыйдыр инде…
 

16.02.2019

Үз илеңдә, үз телеңдә…

 
Бүген туган тел бәйрәме…
Бәйрәм итәр чакмы соң?
Сүндерми ничек сакларга
Туган телнең чаткысын?
 
 
Туган телебез бер сүнсә,
Ул кабаттан кабынмас…
Ул чагында туган телдә
Сөйләшүче табылмас…
 
 
Сөйләшеп калыйк, сөйләшик
Без туган телле чакта,
Үзебез татар чакларда,
Телебез тере чакта…
 
 
Үзебезнең телебездә
Сөйләшик бер туйганчы,
Безнең туган телебезне
Бөтенләй дә тыйганчы,
 
 
Язып элгәнче: «Татарча
Сөйләшергә ярамый!»
Сөйләшеп калыйк, бернинди
Киртәләргә карамый…
 
 
Сөйләшсәк, безнең телебез
Калыр, бәлки, исән дә…
Бигрәк газиз шул телебез,
Ниләр генә дисәң дә…
 
 
И телсезлек, и өнсезлек…
Ул безнең канда инде…
Үз илеңдә үз телеңдә
Сөйләшә алма инде…
 

20.02.2019

Кояш янында

(Казаннан Уфага очканда)

 
Мин биектә очып барам…
Мин кояш янында ук.
Юк, янында гына түгел,
Ул минем җанымда ук…
 
 
Кояш белән узышабыз…
Малай чактагы кебек.
Очам мин, очам, кояшны
Узачагымны белеп…
 
 
Уйный кояш минем белән…
Ул кочакта, учымда.
Ул күңелем куенында,
Ул каләмем очында…
 
 
Бу шигырьне дә кояштан
Мин илһам алып яздым,
Каләмемне шушы алтын
Кояшка манып яздым…
 

24.02.2019

Үземә тиешлесе…

 
Малым да юк, багым да юк,
Башкалар кызыгырлык;
Дәртем дә юк, рәтем дә юк,
Йөземгә сузылырлык…
 
 
Бай да түгел, хәерче дә…
Мин сезнең кебек кенә.
Байлыкка мин, нишлим инде,
Карыймын көлеп кенә.
 
 
Көләм инде аптырагач,
Кулымнан килмәгәчтен…
Тагын кемнән көлим инде,
Үземнән көлмәгәчтен?..
 
 
Алай дисәң, байларның да
Миннән артык җире юк…
Ярый әле миндә, димен,
Комагайлык чире юк.
 
 
Тыя беләм нәфесемне,
Ерак йөрим хәрәмнән.
Эшләп тапкан мал кадерле! –
Яздырмасын хәләлдән!
 
 
Кирәкми миңа тормышның
Алтынлы-көмешлесе…
Бик тә җитә Ходай биргән
Үземә тиешлесе…
 

02.03.2019

Хатын-кыз…

 
Хатын-кыз – безнең дөньябыз,
Хатын-кыз – галәмебез…
Хатын-кызга багышлана
Безнең бар гамәлебез.
 
 
Без аларның Мәҗнүне дә,
Без аларның колы да…
Хатын-кызсыз, юк, тибрәнми
Күңелнең бер кылы да.
 
 
Без мәңгелек тоткыннар бит
Хатын-кыз кочагында.
Яндыра алар тереләй
Мәхәббәт учагында…
 
 
Жәлләп тормый алар безне,
Сабыштыра юләргә.
Ир-ат әзер хатын-кызның
Кочагында үләргә…
 
 
Хатын-кызсыз шигырь кошы
Күңелгә кунмас иде,
Әлеге шигыремнең дә
Кирәге булмас иде…
 
 
Яраттыра ала безне
Илаһи затлар гына!
Хатын-кызлар – илаһилар!
Ә без – ир-атлар гына…
 

06.03.2019

Татарча көрәш

 
Көрәшкән татар, көрәшкән
Ук белән, сөңге белән!
Хәзерге татар көрәше
Билбау йә сөлге белән…
 
 
Татар ул көрәш ярата!
Бер-берсе белән көрәш…
Һәр татар җиңәргә тиеш!
Татарга татар – көндәш…
 
 
Авыр чакта бер-берсенә
Татар ул терәк түгел.
Үз татарыбыз бар чакта,
Дошман да кирәк түгел…
 
 
Көрәшә ул үзе белән! –
Татарның дошманы юк.
Шуңа микән, милләт өчен
Татарның пошканы юк…
 
 
Татарны татар яратмый,
Ярата ул ятларны.
Ятларны яраткан татар
Татарлыгын яклармы?
 
 
Көрәшсә дә көрәшә ул
Дан өчен йә мал өчен.
Аның бөтен тырышканы
Патша өчен, хан өчен…
 
 
Бер-берсе белән көрәшү
Татарга кулаерак!
Татарча көрәш…
Татарның
Эшләре шулаерак…
 

08.03.2019

Язлар җитсә…

 
Язлар җитсә, хатын-кызлар
Үзгәрә, танып булмый…
Гүзәллекләренә лаек
Сүзләр дә табып булмый.
 
 
Йөзләренә карап булмый,
Күзләрне камаштыра!
Юк, аларны пәри түгел,
Яз шулай алмаштыра!
 
 
Матурланган чаклары шул,
Канатланган чаклары!
Яшьлектәге хисләренең
Кабатланган чаклары…
 
 
Күңелләре ташып тора,
Хатын-кыз да яз төсле…
Хатын-кызны күпме генә
Яратсаң да аз төсле!
 
 
Яз! Хатын-кыз! Әйе-әйе,
Хатын-кыз яз белән бер…
Хәер, алар яз тәэсирен
Үзләре дә беләдер…
 

11.03.2019

Рухи коллык…

 
Без, әлбәттә, рәсми коллар түгел,
Тик яшибез рухи коллыкта.
Ул күренә безнең яшәештә,
Ул чагыла безнең холыкта.
 
 
Яшәсәк тә рухи ярлылыкта,
Без яшибез шактый муллыкта.
Шуңа күрә рухи коллыкны без
Санамыйбыз хәтта хурлыкка.
 
 
Казан белән бергә рухыбыз да,
Күрәсез бит, буйсындырылган.
Горурлыгыбыз да бастырылган,
Кылычыбыз да сындырылган…
 
 
Хөкем сөрә хәзер күңелләрдә
Ваемсызлык белән күндәмлек.
Ул күндәмлек, юк, вакытлы түгел,
Ул гадәти халәт, көндәлек…
 
 
Буйсынуның да үз рәхәтлеге:
Уйлыйсы юк, фикер йөртәсе,
Барсына да риза булып яшәү,
Ни булса да шөкер итәсе…
 
 
Массакүләм битарафлык бездә,
Басып ала җанны маңкортлык.
Маңкортлыктан килә милләтсезлек,
Милләт рухындагы бар кытлык…
 
 
Без өйрәнгән бугай бу хәлләргә.
Барыбыз да түгел, күбебез…
Ничә гасыр инде бер халәттә:
Ирекле дә, кол да түгел без.
 
 
Ирекле дә, кол да түгел икән,
Без татарны кем дип атарга?
Беркем дәшми…
Беркем дәшмәгәчтен,
Шул кирәктер безнең татарга.
 

12.03.2019

Мин…

(Бер хатка җавап)

 
Үзем кыш мин, үзем яз мин…
Үзем – курай, үзем – саз…
Кемнәргәдер мин бик күптер,
Кемнәргәдер мин бик аз.
Чишмә дә мин, ташкын да мин,
Тыныч та мин, шашкын да…
Әйләнеп кайттым ничә кат,
Мин күкләргә аштым да.
Үзем җәй дә, үзем кыш та…
Үзем – балык, үзем – кош…
Айкала күңел, чайкала…
Үзе – тулы, үзе – буш.
Кайчак акыллы кебекмен,
Кайчакларда юләр дә…
Белмим, кайчан еларга да,
Белмим, кайчан көләргә?
Дәрвиш тә мин, юлдаш та мин…
Кырыс та, юаш та мин…
Болытлар капламаганда,
Ай да мин, кояш та мин.
Үзем җәй мин, үзем көз мин…
Үзем – кыйгач, үзем – төз…
Үзем кыек булганда да,
Уем – туры, сүзем – төз.
Түземсез дә, түзем дә мин,
Сизеләдер йөземдә…
Үземнең мин кемлегемне
Белмим әле үзем дә.
 

16.03.2019

Шигырь

 
Шигырь ул – шагыйрь җанының
Төзәлмәс бер ярасы…
Шагыйрьгә үз шигыренең
Ялкынында янасы.
 
 
Шигырьләргә кагылмый ул
Вакытларның арасы.
Булмый бит ул чын шигырьнең
Искесе йә яңасы.
 
 
Яңа шигырьне укыгач,
Җанда яз булган кебек.
Шигырь, кайчан укысаң да,
Яңа язылган кебек.
 
 
Чын шигырь – озын гомерле,
Шигырь – җан,
Шигырь – күңел…
Искерә икән әгәр дә,
Ул инде шигырь түгел.
 

16.03.2019

Тормыш…

 
Тормыш тора тоташ фигыльләрдән,
Кирәк-кирәкмәгән шөгыльләрдән;
 
 
Гамәлләрдән тора, әмәлләрдән,
Хәләлләрдән тора, хәрәмнәрдән;
 
 
Кайгылардан тора, шатлыклардан,
Каралыклардан һәм аклыклардан…
 
 
Нәфрәттән һәм гашыйк булулардан,
Игелек һәм этлек кылулардан…
 
 
Тормыш тора узыш-ярышлардан,
Үкенечләрдән һәм ялгышлардан…
 
 
Күп әйберләр тора җәмгыятьтән,
Җәмгыятьтәге шул вазгыятьтән…
 
 
Тормыш тора, әйе, ансыннан да,
Барсыннан да тора, барсыннан да…
 
 
Тик күп чакта тормый берсеннән дә,
Бер миннән дә тормый, бер синнән дә…
 
 
Тормыш тора фәкать хәрәкәттән!
Шул коткара безне һәлакәттән!
 

18.03.2019

Кыш шикелле…

 
Исертте дә мине яз исләре,
Күңелемне айкап ташлады.
Күңелемә минем яз яктысы,
Яз җылысы иңә башлады.
 
 
Салкыннарда туңган күңелемне
Өметләндереп тә җибәрде,
Канатландырып та җибәрде ул,
Егетләндереп тә җибәрде…
 
 
Күңелемә язгы ирек бирдем,
Изүләрне чишеп җибәрдем.
Күңел түрендәге хисләремне
Язгы җылы җилдә җилгәрдем…
 
 
Күңелләрем китте рәхәтләнеп,
Күңелләрем китте бушанып.
Салып аттым кышкы киемнәрне,
Кичә килгән язга ышанып…
 
 
Бүген исә тагын кыш шикелле,
Туңып кердем тагын урамнан.
Качып булмас, ахры, салкыннардан,
Арыналмам, ахры, бураннан…
 
 
Салкыннарда, карлы бураннарда
Йөрергәме тагын бөрешеп?
Болай да бит инде гомер үтте,
Бер җылынып шулай, бер өшеп…
 
 
Без өйрәнгән язның аязына,
Җылысына, күңеллесенә…
Аптыраплар карап торам язның
Кар-буранлы бүгенгесенә.
 

25.03.2019

Белмим инде…

 
Әй бу язмыш! Гомер елларымны,
Шул елларда сузган юлларымны
Туры гына итеп сызалмадым,
Пар атларда гына узалмадым…
 
 
Ел артыннан еллар алышына,
Күз иярми гомер агышына…
Гомер узганы да сизелмәде.
Өмет кенә менә өзелмәде…
 
 
Әллә инде бераз чыдаргамы,
Әллә инде барлап чыгаргамы
Гомеремнең булган ызаннарын,
Кагыйм микән гомер тузаннарын?
 
 
Юк, яратмыйм тузан туздырырга…
Нигә әле вакыт уздырырга…
Уздырасын уздырганмын инде,
Туздырасын туздырганмын инде…
 
 
Нәкъ җырдагы кебек, үпкән-кочкан
Әллә кайчан инде җилгә очкан…
Күңелләрем нишли ала инде? –
Сагынырга гына кала инде…
 
 
Гомер чаба, туктап торылмый шул,
Гомер аты кире борылмый шул…
Янарга да белмим, көяргә дә…
Белмим инде ниләр дияргә дә…
 

14.04.2019