Кояшларың белән кил син миңа,
син бит минем ике канатым.
Әллә син булганга, бу дөньяны,
бу тормышны өзелеп яраттым!..
Кояшларың белән кил син миңа,
бер яктырсын йөргән юлларым.
Елмаюың аша тагын бер кат
матурлыгын күрсәт дөньяның!
Кояшларың белән кил син миңа,
сагындырып килгән яз сыман.
Синең белән башны башка куеп
сөйләшәсе сүзләр бар сыман…
«Онытма!» дип әйткән ерак тавышы
еллар арасыннан ишетелде.
Әле дә ул бүген бурап яуган
карлар арасында шикелле.
Күк астына китеп адашкан да,
җиргә кайта янә кайтаваз.
Җир үз итми аны, күк ят итә.
(Җиргә, күккә инде ят аваз!)
…Килде сөю. Булды яратулар.
Бүтән ярлар керде йөрәккә…
«Онытма!» дип миңа кычкырганы
онытты мине… Еракта…
Ничә язлар килде, алма карлар
бурап яуды – инде эзе юк.
«О-ныт-ма!» дип әйткән сүзе һаман
офыкларда йөри…
Үзе – юк!
Бураннарны, сагынуларны кичеп,
җиргә җәелеп язлар килгәндә,
күкри таулар яшерен сөю белән,
җир җылысы йөгерә имәнгә…
Бөреләре ачыла сиртмәләрдә,
үрли-үрли кояш юлына.
Кышны җиңеп күтәрелә язлар,
яшел байрак тотып кулына…
Таң кояшны кыен тудыра бугай –
мендәр төсле болыт кызара…
Бастионны сафлар алган кебек,
яшь үләннәр таңда боз яра!..
Пәһлевандай, башы күккә ашкан,
утыра бөек Кояш утында,
тып-тын гына балкып! Ерактан-
еракларга сузыла күләгәсе.
Яфраклары – еллар. Якты эчкән.
Тармаклары – гомер шәҗәрәсе.
И шаулый ул заман җилләрендә,
шавы кушыла еллар шавына!
Түшәләләр алтын яфраклары,
Охшап якты йолдыз тавына…
Ни көтә ул галәм асларында,
нинди максат җирдә терәге?
Тормыш дигән тауда – бөек, мәгърур –
балкып утыра
Гомер тирәге!
Кояш төшкәч тегермән артына,
камылларда сүнгәч чаткысы,
офыкларда, янгын шәүләседәй,
зур шәһәрнең уйный балкышы.
Чаптым шунда, чаптым кырлар аша,
күңелемә якты як эзләп…
(Ул чак, юләр, белгәнме соң әле
бардыр диеп анда Татиздат?!)
Чаптым шунда яшел арыш ерып,
солыларның коеп чулпысын.
Урман аша чаптым, куак ярып,
чытырманы чәчтән йолкысын –
туктамадым.
Җәй кычкырды миңа:
«Бер артыңа борылып кара хет!»
Карамадым.
Кара төтен бөркеп,
алып китте
ап-ак пароход…
Инде карыйм: анда кояшлы җил
тау битенә яга ак кершән.
Кар таулары аша чабар булам,
туган ягым язган хат килсә…
…Карабодай кырларына карыйм,
карабодай кыры –
ак күбек.
Һәр хәрефен йөрәгеңнән алып,
син сагынып язган хат кебек!
Күңелемдә сызылып бик еш кына
ага башлый тонык кына инеш…
Тау битенә яккан учаклар
мин кайтканны көтеп яна, имеш.
Баш очымнан ак болытлар сыман
еллар агыла, агыла еллар!..
Су буенда – тургай көтүләре!
Кырда – томан:
вак яңгырлар, сары камыллар…
Су буенда тургай көтүләре
таудан тауга оча, таудан тауга…
Бу яңгырлы-җилле көзге таңда
ямансурак язны көтүләре!..
Су буенда тургай көтүләре
таудан тауга оча – чыр да чу!
Күлмәк ябыша тәнгә… Мин – бер чәчәк,
Көзге болыннарым – манма су!
Ә тегермән көзге яңгырларда,
гигант тургай төсле кагынып,
җилгә каршы тора! Камылларны,
көзне көтеп алган сагынып!..
Җил булмаса, безгә тегермәнче
сызгырырга кушты бергәләп.
И сызгырдык! Чыгыр әйләндердек,
салам чөйдек, җилне билгеләп!..
Агач коштай син талпындың озак
яңгырларда, карап еракка
очып киткән кошлар артыннан…
Тынып торды агач канатларың,
алсуланып шәфәкъ-ялкында.
Талпындың син, агач күкрәгендә
дүрт йөрәктәй типте дүрт ташың!
Талпынасың! Очып китмисең тик…
Ятим итәрмен дип куркамсың
бу кырларны – дөнья уртасын?!
Алтын көздә сине аяз күккә
чакырып очты биек аккошлар…
Очтың җирдә! Вакыт буйлап очтың,
көздән очтың! Кичтең ак кышлар…
Очтың җирдә! Очтың заман буйлап!
Кар-яңгырлар кичеп – елларга!
Шушы кырда яңа чорга очтың,
җырга очтың! Легендаларга!
Сугыш янгыннары аша очтың,
какты сине афәт давылы…
Бар көчеңә – дүрт канатка очтың!
Калдырмадың ләкин авылны!..
Минем бабам уйлап тапкан сине,
мәңгелекнең бөек чыгырын!
Гомер двигателе! Якташларны
яздан көзгә имин чыгарып.
Син… кузгалдың беркөн… Очып киттең!
Тарихыңны җиргә багышлап
очтың җирдән… Сине якты җырга
иярттеләр бугай аккошлар!..
Безнең якның урманнары сагына,
иңри әле имән, өрәңге:
шул урманнан инде канатларың!
Сагына таулар: шуннан йөрәгең…
Төштә күрәм: һаман әйләнәсең,
канат шәүләләрең сукмакта…
Казык йолдыз яннарыннан кайчак
чыгыр тавышың килә колакка!
Алып менсен синең истәлекне
галәмнәргә очкан кораблар.
Төшләремдә күрәм: әйләнәләр
Ай җилеңдә синең канатлар!..
Күңелемдә никтер бик еш кына
әйләнәләр агач тегермәннәр,
җирнең канатлары шикелле
талпыналар җирдән – күккә,
күктән – җиргә!
Шәүләләре – басу сукмагында,
шәүләләре – минем йөздә…
Әйләнәләр иске тегермәннәр
күңелемдә…
Ерак көздә!..
Мин кайданмы? –
Үземнең бала чагымнан.
Экзюпери
Баш очында – кояш,
җирдә – Июнь иле.
Яфрак арасында
яшелләнә җиле.
Шау чәчәктә юкә,
алкалары сары.
«Очам!» диеп тора
тузганаклар шары.
Ул су өсте! Тып-тын,
шома көзге генә.
Шуып-шуып үтә
су чебене генә.
Су дөньясы тонык –
күренә чабаклары,
арлы-бирле үтә
кызылканатлары…
Кояш елмаюы –
яшел яр читендә,
балкып тора елга
яшел рам эчендә!
Мин үзем дә шуннан,
Июнь иле ямьле…
Гашыйк бала чагым
шунда калды мәңге.
Инде еллар йөге
ике иңне баса…
Мин «А-у!» диеп дәшәм
утыз июнь аша.
«А-у!» дип җавап бирә
усак урманнары,
«А-у!» дип җавап бирә
февраль бураннары.
Флейта көе кебек,
сызып-сызылып кына
тавыш кайткан сыман,
аннан сүнеп тына.
Урман сәгатьләре
уникене суга.
Гаҗәпләнә бугай
нәни малай шуңа.
Күке тавышларын
бармак бөгеп саный…
Аңа адашса ни…
Минем адаш –
сабый!..
Мин «кайт» диям аңа,
Монда иркен, рәхәт!
Кайт син бу елларга
йөгереп кенә җәһәт.
Сугыш күптән үлде!
(Син үзең дә белдең:
капка түбәсенә
кызыл яулык элдең!)
Кибетләрдә йөртәм
(ялган сөйләмәмен).
Сайла да ал үзең
җаның теләгәнен!
Таяк атың ташла,
уенчыклар – дөнья!
Ул чакка үч итеп,
бер туйганчы уйна… ау…у!
«А-у!» дип җавап бирә
болын, зәңгәр таулар…
Бер-беренә суза
ал кояшны таңнар…
Бил тиңентен үлән,
күбәләкләр хоры.
Табигатьнең гүя
кияү көткән чоры…
Шау үләннәр кочып,
җәеп ике кулын,
гашыйк күзләр белән
ята урман угылы…
Июнь җиле исә,
үләннәрне тарап…
Ята бала чагым,
кошлар юлына карап.
Гаҗәпләнгән күккә,
алмый гүя тын да…
Чакырма да – кайтмас.
Ул бәхетле шунда!
Иртән әле син йоклаган чакта,
күкрәгеңә тартып ак юрганны,
дөнья рәхәтләнеп мунча керде,
яңгыр коендырды газоннарны.
Җир парлана,
җирдә – яфрак исе.
Иделемнән диңгезләргә чаклы
җир чабынды кояш ләүкәсендә,
җилкәсеннән гөрләвекләр чапты!
Йөрде күкрәү июнь күге буйлап,
күкрәп йөрде түбән регистрда,
офыкларга китеп юашланды,
сөю булып керде минем җырга.
Тәрәзә ачтым. Ак болытлар оча,
өй түремдә җил дә юкә шавы…
Җир шундый яшь! Җирдә июнь тора.
Мәхәббәтен чатта көткән чагы!..
Яшел арышлар да, юл читендә
Тузан сарган зәңгәр чәчәкләр, –
Барысы да бердәй хокук белән
Һавалардан көтте бер хәбәр.
Күк күкрәде! «Явам» дигән чакта
Борылды да китте авышып.
Шул болытлар узган якка сыгылып,
Дулкынланып калды арышым…
Туган илем!
Синең хисләр диеп,
Күпме генә керфек талдырмыйм, –
Күкрәп килеп, иркен кырларыңа
Явалмыйча йөргән яңгыр мин!
Тагын да яз.
Кояш җир йөзенә
алтын керфекләрен сирпеде.
Җирне ялый кояш,
җир парлана
яңа туган бозау шикелле!..
Тагын да яз.
Тургай, үрли-үрли,
биеклеккә менә тырпылдап.
И кистерә!..
А, Паганини –
өздерә бит бары бер кылда!..
Иң югары авазларны ала:
турр-туррр,
колоратур
сопрано!
Иң югары авазларны ала:
ноталары
кояш нурларына язылган…
Минем кебек ул да илһамланган
туып үскән җирнең языннан.
Биеклеккә димли игеннәрне,
бодайлар, дип, биек үрләсен,
Танкларны үлән басып китсен,
сугышларны тынлык җирләсен!
Җирне күтәрәсең, тургай,
үзең
сайрый торган нокта нибары!..
Җырла, әйдә! Язып алсын сине
гигант магнитофон – Җир шары!
Һәм тыңласын еллар,
сине язсын
сугыш авазлары өстенә.
Тургай кебек,
кояш нотасына
Җир җырласын
яңа көч белән!
Сибгат Хәкимгә
Куана, таңнан керә дә
кулы белән туфракка;
учларында җир җылысын
илтер иде еракка…
Күчерә, назлый куакны, –
бәхетне төпләп ала;
шатлыкны сыйпап үстерә,
үрчетеп, күпләп ала!
Талпына җилдә гөлләре, –
яфрагы-канатлары…
Үсә җилләрдә сөелеп
куаныч сабаклары.
Кинәнә, һәрбер шытымны
таң белән яклап калып.
Дөньяга борнап ачыла
өмете яфраклары!
Таң туса ябыша җиргә,
хезмәттә уйнап каны.
Кояшка үрли рухының
ямь-яшел кыяклары!
Әйтерсең мәңге бу җирдә
тын зәңгәр көннәр генә.
Җил дөнья үзәннәрендә
шаяра гөлләр белән.
Кошларның кичке көтүе,
кыйгачлап шәфәкъ ягын
әйләнә дә эңгерлеккә
югала кереп тагын…
Күтәрелә төн эченнән
Мәңгелек тавышлары:
кемнәрнең бәхеттән елап
йә көлеп кавышканы!
Үткән сагыштан «тып» итеп
яшь тама мендәренә…
Әйтерсең язгы бу җирдә
бәхетле өннәр генә.
Йолдызлар күз кыса ерак
галәмгә илткән юлдан,
хыял утларының гигант
идарә пульты сыман!..
Ятам ярда. Тыныч дәүләт сыман.
Баш очымда шаулый тупыллар.
Баш очымда Идел әкият сөйли.
Йөрәгемне юа дулкыннар!
Якты. Тыныч. Иркен! Әйтерсең лә
дөньяның бу кыл бер уртасы.
Кочагыңа ал да эрет мине,
Җил һәм Кояш Республикасы!
Киңлекләрдә җәй патшалык итә,
Иделемдә – җәйге аккордлар.
Гомерем җәе. Тугыз баллы кояш
җирнең йөзен ничек балкыткан!..
Шырпы сызам, ярда учак ягам,
көнгә кушам учак яктысын,
ә ут бии алтын елан кебек,
офыкларга сузыла чаткысы.
Чикерткәләр һәм бөҗәкләр шыла
үләннәргә. Дөрли җир уты!..
Кабатланмас мизгел. Гасырның бу
бер күз ачып йомган минуты.
Истәлектән сары һуннар калка,
үрә тора Чыңгыз атлары…
Кояш шаһит! Өзәңгесен тартып
Ишетелә кешнәп чапканы…
Китә бар да учак уты белән,
кайта бар да иске урынына.
Кояш карый тугыз баллы белән,
Идел җиле йөзгә борыла.
Учакны мин кыйныйм таяк белән,
һәм чик куям шунда мин утка!
Чалкан төшеп җирнең җилкәсенә,
тынычланып йөзәм офыкка.
Мин үземә үзем тыныч дәүләт;
сугыш ачмыйм, утлар гүләтмим.
Һәр пунктка ашыгып имза куймыйм
һәм танымыйм һәрбер дәүләтне!
Җир өстендә тора изге сәгать,
күкләр тып-тын. Гадел минутлар!
Һәм, кыйбласын онытып, офыгында
тугарылып ята болытлар…
Әйтерсең лә җирдә тәмуглар юк,
кыерсытмый кешене кешеләр;
сагыш та юк, кара каргыш та юк,
бар кешеләр бер үк төслеләр…
Син дә мине күптән кичергәнсең,
онытылган бөтен ваклыклар…
Иделдә җәй.
Җирнең яртысында –
Җәй патшалык иткән вакытлар!
О проекте
О подписке