Тын ярлар ишелә шаулап,
сискәнеп куя таллар.
Тик кичә генә сыман да,
еракта икән, томанда
кул изәп калган ярлар…
Сискәнеп куя таллар…
Тын ярлар ишелә шаулап,
тын ярлар тавышлана.
Чакырып үткән көннәрне,
исемен дәшеп кемнәрнеңдер
күңелләр сагышлана.
Тын ярлар тавышлана!..
Күпме сукаладың, күпме чәчтең,
ниләр иктең, бала, бу дөньяда?
Вакыт җитте, килде урак өстең, –
кемнәр бүген күпме урып ала?
Игелекләрме иктең кырларыңа,
шатлыклармы тормыш юлларыңда,
гектарыннан күпме бәхет чыга? –
Ил карашы синең кулларыңда.
Ни төйисең тормыш олавына:
кибәк-кырлык, әллә алтын орлык?
Уңыш табын җәя, хакың бармы
шул табынга килеп утырырлык?
Утыру кая! Миең кайнар көннәр,
урак өсте бүген, урак өсте!
Кояш бүген утлы таба төсле –
Эссе! Эссе! Эссе!..
Таралды инде болытлар,
аязды һавалар.
Иделдә зәңгәр дулкыннар
ярларга кагалар:
«Саумы, кояш,
саумы, иртә,
исәнме!» – диләр.
Иркәли, иркәли җанны
ягымлы көйләр.
Күтәрдем ак пәрдәләрне,
карыйм ерак, ерак…
Яшь көннәрем, мәхәббәтем
кайтты миңа урап:
«Саумы, кояш,
саумы, иртә,
исәнме!» – диләр…
Иркәли, иркәли җанны
ягымлы көйләр.
Күзләрем карап туялмый
ямь-яшел кырларга.
Ак пароход гудоклары
чакыра юлларга:
«Саумы, кояш,
саумы, иртә,
исәнме!» – диләр…
Иркәли, иркәли җанны
ягымлы көйләр.
Бу төбәктә, бу төбәктә бары
Шат көннәрнең тәүге авазы.
Юлларыма бурап яуган кары,
Уйларыма биек һавасы!
Тыңлап туялмаслык әкиятләре,
Чишмәләре ургый таш ярып;
Буыннарның гореф-гадәтләре
Бу төбәктән китә башланып.
Бу төбәктә безгә дигәннәре
Тора балкып кояш утыннан.
Шаулый җирдә татар имәннәре,
Шаулый илдә якташ тупыллар!
Көрәш шавы тулы заманнарда
Шунда туып гомер кичелгән,
Язмышыбыз шунда ялганган да,
Кендегебез шунда киселгән.
Авылым –
Арышым,
син минем Парижым!
Үрләр аша миңа үреләсең,
солы кырларыннан карыйсың.
Карабодай тулы төклетура,
бәбәкләре зеңли ясмыкның.
Шул уйларда ничә көзгә кердем,
шул хис белән ничә яз чыктым!
Каенстан!
Урман башыннан ук күренәсең –
йөрәгемә матур утырган!
Әнә синең яңгыр басмаларың,
урамнарың –
минем Нотр-Дам1!
Әнә зәңгәр инешең, шатлыгыннан
ташларына чаклы яктырган!
Авылым,
күтәреп куй хәтер пәрдәләрен, –
сагыну җиле иссен үрләрдән…
Алып китә мине еллар синнән,
суларыңда кала күләгәм…
Инешеңә иелеп, кояш белән
чәчен юа синең талларың.
Еллар аша күренә: шундый биек
күтәрелер икән таңнарың!..
Еллар аша күрәм кояшыңның
камылларда чәчрәп янганын.
…Тау артыннан ишетәм туган якта
әрекмәнгә
тамчы
тамганын!
Имән яфраклары оча,
оча яшел курпыга.
Аланлыкта туйраларым
бер шаулый да бер тына.
Имәнлектә искә алдым
Мин дә туйра чагымны.
Уйга да китермим, урман,
Җырлап туяр чагыңны.
Шаулый әле яшь туйралар
Имәнлек уртасында.
Гүя син дә яшь туйрадай
Шауларсың, тотарсың да!..
Сары эт чаба болында,
җил исә, уйный гөлләр,
инештә уйнаклый ташбаш…
Яктырып туймый көннәр!
Сыена үлән төбенә
кояштан килгән өннәр…
Чап, әйдә, Сарбай, җилгә өр,
тауларга, кабат – җилгә.
Күбәләк күләгәседәй,
бу мизгел калсын җирдә.
Ник соң җил күзгә күренми? –
Әйталмыйм анысын бер дә…
Чал имәннәр яфрак коя,
гүя
җәйге диңгез шаулый еракларда.
Көзге җилдә
алтын сандугачлар
очып киткән төсле куаклардан.
Җәйге моңнар әле эзләп йөри
үз сукмагын даулап, үткән юлын.
Кемне сагынып, синдә
тып-тын үкси
яшь көннәрем минем, яшел болын?
Кемне сагына болын уртасында,
гөлләр арасында бала чагым?
Белмәгән ул, аерылып миннән,
болыннарда аунап калачагын.
Бу бусага – тормыш чиге,
хаклык торсын сакта.
Намус калсын безнең белән,
ялган – теге якта.
Тугрылык калсын безнең белән,
гайбәт – теге якта!
Теге якта – кәгазь гөлләр,
көя кискән уют;
базарның таш мәчеләре
утыра анда оеп!..
Кала шулай,
кала бездән, –
бөтен чүп-чар кала!..
Иске бистә каршысында
калка яңа кала.
Без генәме? Ил күченә,
күчеш бара һаман;
җырлап яңа калаларга
күченә яңа заман.
Күченә яңа заманга
гүзәл яңа гадәт…
Хәерле юл, күчүчеләр,
сезгә изге сәгать!
Иң беренче булып сәгать керде,
вакыт керде безнең бусагадан.
Телен бордык. Сәгать йөреп китте,
үз исәбен башлап өр-яңадан
Сәгать йөреп китте. Хәерле юл!
Ул кереште төгәл үз эшенә.
Галәм хисапчысы! Синнән нинди
көмеш тияр минем өлешемә?
Кайчагында Җирне онытсам да,
җир сәгате, сине онытмадым.
Галәм хисапчысы! Санап бирче,
күпме синең яхшы минутларың,
күпме синең алтын минутларың!..
Ике угың, ике гашыйк сыман,
берсен берсе һаман табышып торсын,
сәгать саен бергә кавышып торсын;
ике угың икесе бер-бер артлы
бәхет ягына һаман авышып торсын!
Минутларны уклар сәгать итсен,
кирәк икән, берсен унга ярсын.
Үз юлында, сәгать укларыдай,
эшләребез һаман уңга барсын.
Вакыт – безнең кулда. Алып кердек
иптәш итеп, сәгать, бары сине.
Тик кешеләр генә ясый ала
телләреңнән бәхет каруселе.
Тик кешеләр әмере белән бит син
бәхет сәгатенә әйләнәсең.
Тормыш түгәрәк дип, ике угың
чабып йөри Кояш әйләнәсен!
Әйдә, бас, ныграк бас
безнең әйткән «ас-са»га.
Безнең идән сынасы юк,
ата дию басса да!
Әйдә, төш, әйдә, оч
җан сөйгәнең каршына.
Түгәрәкне тарсынмасаң,
дөнья җитә барсына!
Әйдә, оч, җәһәт бас,
бездә талу белмиләр;
Бездә шулай оча-куна
көне-төне бииләр!
Ята-тора биемәгәч,
шул да бию буламы?!
Бездә менә шундый гадәт:
егылганнар еламый.
Безнең янда министрлар
портфельләрен куялар;
әй бииләр: менә ничек,
менә ничек дөньялар!..
Ник дисәгез, көе шундый,
көе шундый көй аның!
Мондый көйгә патшаларың
биеми калмас, җаным!..
Ходаң үзе сикергәндә,
кем булып торсын түрә?
Монда һәркем үзенә түрә,
һәркем үзенә күрә!..
Әйдә, бас, әйдә, оч,
башың тисен түшәмгә.
Түбәң белән түшәм тишми
даһи булып көчәнмә!
Их-ма, бииләр –
биючеләр шат та соң!
Кайгылылар кайгырмасын,
кайгыларын таптасын!
Их-ма, каты бас, –
мактанырлык мактансын.
Ныклыгына сынау үтә
безнең идән тактасы.
Шунысын да белеп биик:
идән түбән төшәме ул?
Безгә идән идән дә бит,
ә кемгәдер… түшәм ул!
Шунысын да белеп биик:
бәйрәм булмый көн дә көн.
Бездә – «кичә», сездә – «бүген»,
бездә төн дә… кемгә – көн!
Ал-ла… биеттек –
оныттырдык дөньясын…
Түрме, әллә бусагамы –
табалмыйбыз кыйбласын…
Әй биеде шул кубызга
барлык заты дөньяның!
Ник дисәгез, – уйнаучысы,
уйнаучысы кем аның!..
Уйнаучысы кем дә түгел,
уйнаучысы – без аның!
Күпме булган инде хата гамәл,
кыен чәчеп, җиңел урганнар?!
Кергән һаман җанга җилбәзәкләр,
читтә калган көтеп торганнар.
Мәхәббәттә һәм нәфрәттә әле,
бу тормышта һаман өйрәнчек.
Узып китә гомер, – дошман түгел! –
тик үз-үзең белән көрәшеп!
Феникстай, көлдән ярала рух,
хыялларның чиге күренми…
Шаулый җанда Идел тупыллары,
якты еллар хоры сүрелми!..
Кама өсләрендә күк күкрәде,
сөю антын җиргә биргәндәй.
Агачларны җилләр барлап йөрде:
«Исәннәрме бар да?» – дигәндәй.
Агачларны җилләр барлап йөрде,
мин барладым сине йөрәктә.
Аһ, бу чакны җылы кулларыңның
кирәклеген тойдым бигрәк тә!
Бу якларда җилләр – сагыну җыры,
исмәс иде сиңа кирәктә…
Кама өсләрендә яшен яшьни,
күкрәүләре – минем йөрәктә!
Су кызыдай каян калкып чыктың,
гомерем сиңа ничек юлыкты?
Егерменче язда күкрәп туган
тойгыларга сәбәп булыпмы?
Хәтерләтеп сихри тау елгасын,
чәч дулкының коя җилкәңә.
Тик бик азны өмет итәм синнән –
бер карашың белән иркәлә!
Тик бик азны өмет итәм синнән,
көнләштерми мине үткәнең –
ай нурыдай сарылып иңнәренә,
елап-көлеп ятны үпкәнең!
Тарихыңны инде еллар юган,
мин үзем дә сөйдем тилереп.
Синең утлы карашыңнан бүген
җаным тора сусап, тилмереп…
Су кызыдай каян калкып чыктың,
гомерем сиңа ничек юлыкты?!
Егерменче язда күкрәп туган
тойгыларга сәбәп булыпмы?
Болытлар суда йөзә,
Күл буе – яшел камыш.
Күңелдә – талгын сагыш…
Җуелмас өмет исә
Ерак шатлыгын сизә.
Болытлар суда йөзә.
Алланды шәфәкъ тагын,
Камышлар шаулый талгын;
Талгын, ямансу булып…
Судагы алсу болыт
Яулыгы сыман аның…
Алланды шәфәкъ тагын!
Сиңа карыйм да күңелдән
язларның сурәтен ясыйм.
Кызганма, борчылма,
дөньяда
тагын бер сурәтең калсын.
Минем күк сөеп чәчеңнән
язгы давыллар тарасын.
Соңыннан,
сагынып исемеңне,
Рәсемеңә еллар карасын!..
Уйнаклады таңда салкын карлар,
ак карларда зәңгәр эзләр бар.
«Уф!» дип куя җилләр ерак китеп, –
ак карларны эретер сүзләр бар.
Сүзләр йөри синең эзләр буйлап,
салкын кышлар килде микәнни?
Якты. Салкын. Әллә син түгелме?
Кар яктысы көлде микәнни?..
Бер нәрсәнең сизәм җитмәгәнен:
йөзең кайда салкын аллаган?..
Йокысыз төн, елмаюларың бар,
истәлегем сиңа ялганган.
Уйлар чәчәк аткан төннәрем бар,
карга уелып калган эзләрем…
Кар яктысы кебек елмаюың,
әллә әрнү,
әллә бәхетеңнән
тоныкланган зәңгәр күзләрең…
Ни әйтсәң дә, һаман сиңа тарта,
сиңа тарта
зәңгәр эзләрем…
Тәрәзәмдә кардан ап-ак челтәр,
яшел гөлләр кая үрмәләр?
Тәрәзәмдә ап-ак тропиклар,
тәрәзәмдә ап-ак хөрмәләр!
А, тойгылар! Җылы дулкын булып,
йөрәгемдә кабат терелгән.
Чирек гасыр шушы тәрәзәдән
алтын кояш миңа күренгән.
Рәсемнәрне карыйм: таныш йөзләр,
истәлекләр җанны җилкетә.
Мәхәббәтем, якты еллар язы,
килерсеңме, йә, кил, мин көтәм!..
Йә, кил инде! Мөлдерәмә күзләр,
җиңел чәчең йөзгә кагылсын.
Күрсәт әле миңа язлар ямен,
бокалларда шәфәкъ чагылсын!
Суыта алмас кышлар; синең хакта
тирән итеп уйдым хисемне.
Карлы тәрәзәләр… Салкын карга
бармак белән яздым исемеңне!
Әйтерсең без әле кавышу таңын
тау артында көткән ике кош:
Арабызда безнең ике яз бар,
иң кимендә әле – ике кыш…
Карлы тәрәзәләр гомермени –
кояш агызыр салкын яшьләрен.
Өй түремдә, ике теләк сыман,
ике тирәк торыр яшәреп!
Икебездә безнең ике ут бар,
ике сагыну, ләкин – бер бәхет.
Без мәңгелекмени? Тынса йөрәк,
икебезгә булсын бер ләхет!
О проекте
О подписке