Զ

 
Արդ, որովհետեւ քոնն է շնորհը
Եւ քեզ է վայել գոհաբանութիւն,
Ո՜վ օրհնաբանուած Որդի Աստծու,
Դու յարմարեցրու իմ բարենշմար աղաչանքները`
Իւղաւոր, խնկապատար ու զմռսալիր
Քեզ պատճառ փառքի,
Ինձ` մեղապարտիս, բուժուելու առիթ:
Տէր Յիսուս, աներեւոյթ վէրքիս մօտեցրու
Ձէթն այս լուսանիւթ
Եւ մահացու խոցի այս խարանին դիր
Իւղիդ օրհնեալ կաթիլներ,
Քո սիրոյ անապակ փրկարար գինով,
Արարչական միութեամբդ
Խնամքի պատանքով պատսպարելով,
Որ մաղթական խօսքի մեկնողական շարադրանքս
Մի վայելուչ յարմարութեամբ քո Հոգու թեւերով
Իր կարգը գտնի:
Բարձրեալ, քո հոգին Դաւիթի վրայ իջաւ այն օրը,
Երբ որ օծումով նուիրագործուեց.
Սաւուղն այլ մարդ դարձաւ
Եւ մարգարէների շարքը դասուեց,
Երբ իր գագաթին օծում ստացաւ.
Ասորեստանցոց արքայութիւնը
Օծմամբ գրաւուած` կցորդուեց տանն Իսրայէլի.
Կայսրեր մի քանի`
Նշանաւոր, վեհ ու երեւելի,
Խուժիկ, բարբարոս ազգուցեղերից,
Կենսացնցուղ ցողով անձրեւած այս իւղը
Որսաց, ինչպէս կարթով, ընտանի դարձրեց
Մեծիդ Աստծոյ հպատակութեան:
Երկնային պատուասիրութեան`
Կիւրոսին ուղղուած խօսքից
Օծեալ հորջորջումը մեծ համարուեց
Եւ Սաղմոսողը մարգարէութիւնից նախընտրեց
Օծեալ կոչումը` տարբերակեց ու սահմանազատեց,
"Մի՛ դիպչէք նրանց եւ մի՛ մեղանչէք":
Քորեբում Եղիային Աստծուց առաքելութիւն շնորհուեց`
Օծելու Հեուին ու Ազայելին,
Որ նշանակում էր հրաժարեցնել
Բահաղի պաշտամունքից:
"Փեսայիդ անունը թափուած իւղ է" հոգելից խօսքով
Վերավկայել է իմաստունը,
Նախապէս գրուեց
Հոգին, որ Աստծոյ ճիշտ պատկերն ու նմանակն է,
Քեզնով փոքրի մէջ մեծդ է պատկերուած,
Շնորհդ ստանալով միանանք քեզ հետ:
 

Է

 
Այլեւս ինչու յոյժ երկար ու մանուածապատ,
Հեռու, գծագրական եւ այլաբան շարադրեմ
Վերինիդ ու ահաւորիդ առջեւ
Աղոթական բանաստեղծութիւն:
Տէրդ եւ կենդանարարդ,
Արարիչդ երկնի եւ երկրի,
Օծումից յետոյ սկսեցիր քարոզել արքայութեան Աւետարանը,
Այն օրերից վկայուելով Յովհաննէսի միջոցով
Իբրեւ օծեալ գառն Աստծու
Եւ վերացնող աշխարհի մեղքերի:
Թէպէտ քո օծմանը Հոգին էր բովանդակ էութեամբ,
Խառնուած աստուածութեանը ամբողջապէս,
Այդ [օծեալ] անունը պաշտւում է իբրեւ խորհրդանիշ
Սրբերի մէջ հրաշափառօրէն ազդող շնորհի,
Որպէսզի ադամական մարմինը ստրկացած
Պատրաստ դարձնես այս հորջորջումով
Միանգամայն բարձրանալու:
Բանալով Եսայիի մարգարէութեան այլաբանութիւնը
Դու ինքդ` մարդացած աստուածութիւնդ կարդացիր
Հաւաստելու քո ծառաների խօսքը, Տէր,
Եւ երբ օծութեամբ ճանաչեցիր խօսքը, թէ
"Տիրոջ Հոգին ինձ վրայ է, որով հէնց ինձ օծեց",
Յետոյ փակեցիր
Որոշեցիր երկու հաւասարափառ օծեալների որքանութիւնը,
Խտրոցով նշեցիր սահմանի ընդարձակ հեռաւորութիւնը
Եւ կնքեցիր,
Մերը միայն մի կաթիլով շնորհազարդելով,
Իսկ քոնը բացատրեցիր Հօր եւ Հոգու հետ
Կատարեալ հաւասարութեամբ:
Մեր կերպարանքով երբ յայտնուեցիր`
Օծեալ կոչումով, գովեստով իբրեւ,
Փառաբանիչ հրեշտակները
Երկրային արարածներին ծանուցեցին,
Որ մարգարէն նախապէս գուշակեց
Յորդանանում եւ ընտրեալ լեռ Թաբորում
Հօր ձայնի գալուստը, թէ
"Մարդկանց շրջանում պատմում է իր օծեալի մասին":
Որ եւ Սաղմոսի ձայնն է պատմում կանխաւ.
Հզօրիդ այս փառքն ու պատիւը`
Տրուած ձեռնադրութեամբ ստացածդ մարմնի.
"Օծեց քեզ, Աստուած, քո Աստուածը
Իւղով ուրախութեան":
 

Ը

 
Մարգարէի "Մեր հոգու շունչը" խօսքը,
Տէր Քրիստոս,
Որ իսկական օծեալ կոչումդ է,
Որով կենդանութեան շունչ ներարկեցիր
Լոյս բարերարութեամբդ` ի դէմս մեր.
Մի երջանիկ իմաստուն խոստովանելի մարդասիրութեամբ
Մէկին ասել է, թէ Տիրոջ օծեալի առջեւ վկայեց.
Նորից աւետեց "Անգամ կոշիկ չվերցրի բոլոր մարմնեղէններից":
Երգերի երգը սուրբ եկեղեցի հարսին գովելու համար
Աստծոյ ցոյց տուած խորհուրդը լուսաբանում է
Համեմատելով իւղեփողական գինու հետ`
Զմուռսն առաքինութեան, առաջին իւղով հանդերձ,
Եւ զմուռս ու կնդրուկ մաքուր վարքի`
Ամէն տեսակ անուշաբոյր փոշիներով ու
Իւղով շաղախած,
Առաջ բերեց այնժամ ու աժմ եւս:
Քրիստոս, երկնքի թագաւոր,
Դանիելը կենսատու մահդ յստակ գուշակեց,
Քեզ անուանադրեց գերազանց բառով,
Եւ յորջորջեց քեզ օծեալ առաջնորդ.
"Օծեալը կսպանուի վաթսունինը եօթներեակ յետոյ":
Բարեքի որդի Ադովեան Զաքարիայի ճրագակիր աշտանակին
Իւղի բարեբաշխութեամբ վառուող եօթնմասնեայ գնդերից
Քո լրութեան մասին` յանուն մեր փրկութեան եւ օծութեան
Նախապատմեցիր գերբնականօրէն:
Ըստ հին օրէնքի գուշակելիս,
Տաճարի մէջ, խորանի առջեւ
Ամէնընտելութեամբ սովորոյթ էր մատուցելու
Բաղարջաբլիթներ, իւղով խառնած շարմաղալիւր,
Իւղով օծած մատաղ եզներ,
Որ կոչւում են տիրոջական,
Եւ որոշ հաւքեր` թաթախած Ճարպին ազգակից արեան մէջ:
[Այդ ամէնը] սրա խորհրդի յայտնի նշան են,
Որ յարմար են քեզ,
Մեծ Աստծոյ Միածին ծնունդդ օրհնաբանեալ,
Միայն դու ես օծուած նոր ու զարմանալի`
Ինքնութեամբ, ամբողջ էութեամբ,
Իսկապէս լրմամբ
Եւ ամէն ինչով անպակասելի:
 

Թ

 
Եւ ի՞նչ կարիք կայ բազմապատկելու
Անհասանելի այս մեծ խորհրդի զուգակշիռներ
Եւ չճաշակել քեզ, ո՜վ քաղցրութիւն,
Քեզնով իմանալ, թէ ինչ է իւղն այս,
Որ մեղքի փայտից եկած տխրութիւնը
Նրանով ես բուժում, զուարթացնում, ըստ Սաղմոսողին
Կամ պարարումը, որով մոռանում ենք մահացու կերը,
Կամ օծութիւնը, որով մոխիրի թշուառ տեսքը
Սրա միջով պիտի փոխարկենք
Յաւերժ խնդութեան պայծառութեանը:
Եւ փրկուելով քո անուամբ, զօրութեան Հոգով
Պիտի որդեգրուենք Հօրը:
Եւ մարգարէի հոգեւոր ըղձականութիւնը,
Եւ բաղձանքը ամենատենչ
Իր ծերութիւնը պարուրուի ձէթով,
Կամ գլխի կատարը օծանել իւղով:
Հին խարդախութիւնը սաստիկ սուգի,
Մահի ու կործանման,
Կեանքի այս դեղով չկենագործուի`
Պատսպարելով պիտ օժանդակես.
Եւ ո՞րն է ճրագի լուսաւորելուն շնորհակալիքը,
Եթէ ոչ մեղքի անհասութեան մէգի եւ կռապաշտութեան խաւարի մէջ
Կերպակցելով միաւորեցիր ինձ հետ իբրեւ Էմմանուել:
Եւ կամ ինչո՞ւ մարգարէն, որ աստուածաբանում է
Սփոփիչ ու զուարթարար օրհներգութեամբ,
Յստակ ու վայելուչ աւետում է ոմանց,
Թէ "Կօծուեն իւղով` մրուրից մաքրած":
Կամ իմաստունը հարսի անունից ասում է օրիորդներին.
"Ինձ իւղով զօրացրէք եւ ծածկեցէք
Գեղեցկազարդ խնձորով",
Եւ "Ձիթենեաց պարտէզ տանելով գրկեցէք",
Թէ ահաւասիկ այս ընտիր նիւթով, քո Հոգով լցուած չլինէր,
Այս լոյսով կտեսնէինք, գովեալ, անիմանալի քո բարձրութիւնը,
Եւ այժմ քեզ, միակ խնամակալ,
Բոլոր ստեղծուածների բարի պատճառդ,
Ձեռք եմ կարկառում ես բազկատարած,
Գործակցութեամբ երիկամներիս, սրտիս հեծութեամբ,
Լեզուիս ու շրթունքներիս ձայնարկումով.
Լսի՛ր ողորմութեամբ, տէր,
Քեզ ուղղուած խնդրանքս պաղատական:
Պարգեւներով այս շնորհուած
Իմ գոհութիւնն եմ քեզ վերառաքում,
Հզօր, ահաւոր, բարձրեալ, անքնին,
Եւ միշտ համբուրուած անտակ փափագով,
Սուրբ, սուրբ եւ միակդ միշտ սուրբ,
Մշտապէս օրհնեալ` յաւերժ, անդադար երգեցողութեամբ:
Իսպառ վրիպածիս ընձեռիր առաւել բարերարութիւն,
Քաղցրութեան յոյս տուր, որ քո լոյսից մի մասին
Անարժան եմ եղել,
Քեզնով ընդլայնուել, բարի,
Ծածուկ խորհրդի նրբութիւնը,
Աղերսանքիս գոհութիւն խառնել,
Դաւթի հետ ասել` Աստուած,
Ստացանք ողորմութիւնդ
Եւ գաղտնիքների ծածուկ մասերը
Քո իմաստութեամբ յայտնի դարձրիր:
 

Ժ

 
Արդ, մեծութիւն քեզ, [ով] ամենակալ,
Աննուազելի առատաձեռն,
Գթութեան գործում [միշտ] ամենափոյթ,
Մշտայօժար բժշկութեանը,
Որ միացրիր, մերձաւորին խառնեցիր,
Դիւրագիւտ, ընտանի նիւթիս անճառ հրաշքը
Քո սքանչելիքի ահաւորութեան:
Որովհետեւ ամէն բարձրութեան երկինքը
Երկրի լայնութեամբ եւ ներքին անդունդների խորութեամբ
Ծովերի բազմութեամբ չի կարող տանել,
Այլ իբրեւ չնչինը բարի մեծից
Փոքր գոյիս մէջ տեսակաւորեցիր զօրութեամբ
Սահմանելով ճշմարտօրէն անհրապուրելի,
Որ ինչ-որ նոր երեւալով այլ էութիւնից
Հարեւանցի կասկած յարուցի
Վիրաւորելու, քան բժշկելու,
Առանց խտրութեան մտքի, կարծիքի:
Օրհներգուած Որդի Աստծու,
Ինչպէս մարմինդ ցորենի հացից ես հանդերձում`
Ուղիղ իմաստով եւ ոչ այլաբան,
Եւ խաղողի արիւնը` կայլակ քո կողից,
Իսկ ջրերի առատութիւնը`
Հոգեւոր ծննդի ու կեանքի արգանդ,
Նոյնպէսեւ անմահիդ փչմամբ մեզ տրուած հոգին
Սրանով, սրա մէջ արդիւնատրեցիր կեանքի երկունք,
Որից առաջացած կերպարանքը չի ձեւափոխուի
Անգամ հեթանոսութեամբ,
Ինչպէս չի երկրորդուի տեառնագրութիւնը
Խաչափայտի:
Տէր, խաւար երկրում նստածներիս
Քոյանման լոյս ծագեցրիր:
Որովհետեւ շնորհի այս կերպաւորումով
Աշխարհին ցոյց տուիր
Անհասիդ անպակասելի լրիւութիւնը
Եւ լուսաւորեցիր, որպէսզի տնանկը կարօտ չմնա
Եւ ոչ հարուստը մեծամտանայ,
Ինչպէս որ օդն է հաւասար բաշխւում,
Կամ արեգակի լոյսն է տարածւում,
Եւ կամ հոսում են վտակներ ջրի,
Որ երկրածիններին տալիս ես հաւասարաբար
Մանանայի զուգամասնութեամբ`
Փոքրերին աւելի, քան մեծամեծին:
 

ԺԱ

 
Իսկ այս նիւթի խորին խորհրդի տեսանելութիւնը
Բնականօրէն եւ հրաշապէս է բացատրւում,
Որ ոչ թէ երկմիտ հապշտապութեամբ
Անհաստատապէս իր տեղն է փոխում
Եւ ոչ նենգելով լքում է իր պահարանը,
Քանի որ ոչ օճառով է իսպառ հերքւում,
Եւ ոչ ինչ-որ ընդդիմակցից ողողուելով դուրս է ելնում:
Որովհետեւ ինչպէս պատահած գոյնը
Անհրաժեշտ բան է մարմնի էութեան համար,
Որ լինելով գոյացնում է, չլինելով ապականում,
Այդպիսի մի յարմարութեամբ այս իւղի զօրութիւնը,
Որը իր յատկութեան բերումով
Զբաղեցրած տեղից անբաժան է,
Դու կցորդեցիր մեզ հետ միասնաբար,
Տէր Յիսուս Քրիստոս,
Եղած իրի հետ միաւորեցիր եւ օրինակը`
Որովհետեւ աչքի տեսութեան եւ մտքին, ըղձին անիմանալին
Առաջ բերելով կերպաւորեցիր,
Երկրի պտուղներից ճզմելով ու քամելով,
Զարմանալի հրաշագործութեամբ
Պատրաստեցիր մեզ մատակարարելու:
Մանաւանդ որ ոչ թէ բազում եւ զանազան ծաղկանց
Խառնումով ու խմբակցութիւնով
Եւ բազմաբոյր այլայլումով`
Օծման այս իւղը հրահանգեցիր`
Ըստ հին ու ստուերական օրէնքի,
Այլ դա օրինակ համարելով
Եւ ինքդ խառնուեցիր
Վերնալոյս ձէթի այս մաքրութեանը:
Ու թէպէտ անճառելի են քո անուշ համեղութիւնները,
Եւ համեմատելի չեն այլ օրինակների հետ,
Այլ դաշտի ծաղիկը, հովտի շուշանը,
Ընտիր նարդոսը, եղեգնախունկը`
Հալվեով խառնած,
Քրքումի հաճելի բոյրով,
Փթթած ողկոյզի եւ ազնիւ գինու,
Ոչ սոսկ իւղի միութեամբ,
Պատշաճօրէն պատկերացար,
Փառաւորեալ եւ անքնին անուն,
Որ ամէն ինչ լիացնում ես
Եւ որեւէ բանի բնաւ չես կարօտում:
Ուստի ոչ թէ հակառակ առարկաների
Բռնօրէն խառնում,
Որ օրինակն է բաժան կամքերի,
Այլ յօժար սիրով մեր կողմից պարարւում ես
Դու աստուածապէս.
Մեզ համար ըստ մեզ պատկերանում ես
Կատարեալ վայելչութեամբ,
Եւ բարի լոյս, ջերմացնող հուր
Եւ սիրոյ տապ,
Առանց անգութ ցրտի շնչման,
Տեսնում են մաքուր մտքերը եւ ճանաչում
Ձէթի նիւթեղէն կաթիլների մէջ,
Որով հնարաւոր է իրօք Աստծուն միանալ:
Օծուած եւ Աստծուն որդեգրուած Սողոմոնի հետ
Հարսի բերանով երգում եմ երկնային փեսայիդ
Բարեբան գոհութիւն,
Մտքի ըղձանքով համբուրելով քո իւղերի հոտը,
Աւելի քան բոլոր խունկերը,
Եւ որպէս յաւիտենական կեանքի խօսք ունեցողի
Իմաստուն եւ աստուածաբան Աւետարանչի
Հոգելից խօսքի համաձայն,
Իւղերիդ բոյրով քո հետքով պիտի ընթանանք
Երեսներս լուանալով կեանքի ջրերով,
Որ վեր է քան այս օդի երկինքը,
Եւ գլուխս օծելով երկնային անապական իւղով`
Ուրախութեամբ քեզ ընդառաջ կգամ,
Զուարթօրէն եւ ոչ տխրութեամբ:
 

ԺԲ

 
Խնկելի իւղն այս,
Պաշտելի ու երանելի,
Սոսկ ուղեղի պահանոցը
Կամ գագաթի վարսերը օծելով օգուտ չի տայ,
Եթէ տէրունի կենսատու խաչովդ չտեառնագրուի
Զարմանահրաշ օրհնալոյս իւղն այս
Հրեային ու խուժին, հնդիկին ու բարբարոսին,
Սկիւթացուն ու հելլենին,
Դժնի դուժին ու արհավրատեսիլ
Սոսկավիթխար շնագլխին,
Ազատ տիրոջն ու ծառայածին ստրուկին
Քրիստոսեան դարձնելով`
Քո անուամբ է կնքում, ընծայում Սուրբ Հոգուդ
Եւ երկնային Հօրդ հարազատ որդի հաստատում:
Բազմատեսակ են սրա հրաշալիքները
Նախ` յարմարուած նիւթին, ապա` զօրութեանը:
Որովհետեւ ինչպէս փայտեղէն անօթը
Քանի չի օծուել,
Հեշտութեամբ ջարդւում է ու դառնում անպէտք,
Արժէզրկւում է,
Նոյնպէսեւ մարդը` չօծուած սրանով,
Հեշտութեամբ խորտակւում է