Դ

 
Արդ, իրար վրայ բարդուած իմ այսքան տարակոյսները ամենաթշուառ եւ ողորմագին,
Որոնք ի ներքուստ խոցում են սիրտս անբոյժ ցաւերով, նետերով անտես,
Եւ բեւեռուելով անարտաքսելի` նրանք հոգուս հետ հանապազամուխ ու յարամնաց,
Եւ շարաւներով լցնելով հոգիս, հարուածելով միշտ`
Սատակիչ մահուանս վտանգն են սաստիկ նախագուշակում:
Իր ներսը մխուած երկաթը պատող կոյտը թարախի,
Տագնապը ծածուկ ու մէջս պահուած վէրքերն անդարման
Իմ շնչառութեան միջոցին սաստիկ ցաւ են պատճառում:
Ուստի եւ նրանց նեղութիւններից չարաչար ճնշուած,
Թախծալից հոգուս ձայնով բարձրագոչ եւ աղերսախառն իմ արցունքներով
Ինձ համար նաեւ աղօթող բոլոր նահատակների հետ այն երկրաստեղծ,
Եւ հեծութեամբ ողբակից նրանց արտասուանուէր իմ այս ողբերով,
Ըղձակաթ աղերսն իմ` Բարեգործիդ ամենահնար`
Երկրիցս դէպի երկինքը, ահա, առաքում եմ քեզ:
Շնորհիր, ո՜վ Տէր, հանգիստ ու խաղաղ կեանք ողորմելի վաստակեալիս,
Ինձ, որ ընդունա՜յն երկրագործեցի.
Ո՜վ համայնդ դու ամէն ինչի մէջ, քեզ փա՜ռք յաւիտեան:
 

ԲԱՆ ԻԴ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Եւ արդ, ի՞նչ բաների արժանի համարելով ինքս ինձ, մօտենամ ես քեզ աղերսելու,
Արքայությա՞ն, որից վրիպեցի,
Թէ՞ վայելուչ փառքիդ, որից զրկուեցի,
Թէ՞ անմահ կեանքիդ, որից վտարուեցի,
Թէ՞ պարակցութեանը հրեշտակների, որից տրոհուեցի,
Թէ՞ արդարների մասնակցութեանը, որից ջոկուեցի,
Թէ՞ ուռն լինելու կենդանի որթի, որից պոկուեցի,
Թէ՞ ոստը բերկրութեան ծառի, որից գօսացայ,
Թէ՞ ծաղիկը փառքի շնորհի, որից թափուեցի,
Թէ՞ ժառանգաւորն պանծանաց, որից կորացայ,
Թէ՞ հայրական հարազատ գրկին, որից դուրս ընկայ:
 

Բ

 
Լուսեղէն զգեստո՞վ պարծենամ, որից մերկացայ,
Թէ՞ ստացողի դարձին յուսամ ես, որից խորթացայ,
Ըղձալի լոյսի՞ն դիմեմ ես արդեօք, որից մեկնեցի,
Թէ՞ ոսկորներին յօդուեմ Յիսուսի, որից մերժուեցի,
Նրա թեւերի՞ն մօտենամ, որից օտարացայ,
Թէ՞ ապաւէնին ապաստանեմ ես, որից զատուեցի,
Նորոգությա՞նը յուսամ փրկարար, որից մահացայ,
Թէ՞ զուարթարար զգաստութեանը, որից լքուեցի,
Կամ ուխտադրական կենաց կանոնին, որից փոխուեցի,
Թէ՞ հաստատական օրինադրութեան, որից սահեցի,
Անշարժ, անսասան Վէմի՞ն կառչեմ ես, որից սասանեցի,
Թէ՞ սրբոց գնդին լինեմ դասակից, որոնցից ինքս ինձ ի դուրս մղեցի,
Անդրանիկների քաղաքո՞ւմ շինուեմ, որից ես գերի քշուեցի,
Թէ՞ ամէնօրեայ հացին աղօթեմ, որ չվաստակեցի,
Թէ՞ տաժանքների վերացումն խնդրեմ, որոնց համար չքրտնեցի,
Թէ՞ պարգեւներով պսակուեմ ես այն, որոնց արժանի չհանդիսացա
Կամ կենաց գրքո՞ւմ արձանագրուեմ, որից ջնջուեցի,
Թէ՞ երախտիքներդ յիշեմ ես արդեօք, որոնք մոռացայ:
 

Գ

 
Եւ ահաւասիկ, ապրելու յոյսի լարը կտրուեց,
Ու վարակուեցի՜ ես բոլորովին գարշ բորոտութեամբ.
Տգեղ, սպիտակ ու փոքր-ինչ փայլող պալարի պէս այն,
Որը կրկնակի մեր անմաքրութեան իբրեւ նշանակ`
Նախնական ախտի սպին է պահում երկդիմի կերպով,
Ապականութիւնն ինձ պաշարելով` սպառեց մարմինն իմ բոլորովին
Պարծանքի նշոյլը բոլորովին շիջաւ ինձ համար,
Փրկութիւնը վտանգուեց, բարին ստուերացաւ,
Կեանքի դուռն ընդմիշտ փակուեց,
Մխիթարութիւնը վերացաւ,
Դատաստանի ատեանը մօտեցաւ,
Մահուան թոյնն արծարծուեց իմ մէջ,
Սպանուածն իմ մէջ կրկին կենդանացաւ,
Նաւահանգիստը քարերով խցուեց,
Յոյսի շաւիղը կուրացաւ,
Շնորհի ծածկոյթն ինձանից հանուեց,
Փառքի վայելչութիւնն աղօտացաւ,
Առաջնորդող հանճարը խափանուեց,
Կշտամբանքների փուշը շատացաւ,
Անօրէնութեան ուղեշը ծաղկեց,
Գեհենի բոցը բորբոքուեց իմ դէմ,
Ծառայութեան լուծը սաստկացաւ,
Ստրկութեան կապը զօրացաւ,
Կառոյցը պահող սիւնն ահա ընկաւ,
Բարձրութեան վստահարանը կործանուեց,
Ընտանի միաբանութիւնն անջրպետուեց,
Եւ տխրեց սաստիկ սրբութիւն սիրող
Աստծոյ հոգին:
 

Դ

 
Եւ քանզի ես դառնութիւնների մրուրը ճաշակեցի, -
Տանջանքներ, խայթեր ու տխրութիւններ, վշտեր հոգեկան,
Ցաւեր անդարմանելի եւ տարակոյսներ անյուսադրելի,
Ամօթանքներ անպարտակելի, խայտառակութիւններ անծածկելի,
Պատկառութիւններ անհամարձակ, փախուստներ անդառնալի
Եւ հալածանքներ անմարդասիրելի,
Երկար ու ձեռնունայն, անպաշար ուղեւորութիւն, -
Ուստի եւ դու, ո՜վ փրկութիւն, զօրութիւն եւ օգնութիւն,
Ողորմութիւն, լուսաւորութիւն, քաւութիւն եւ անմահութիւն,
Տէր Յիսուս Քրիստոս, Որդի կենդանի Աստծոյ, արարիչ երկնի եւ երկրի,
Որ ջուր ես տալիս ծարաւներին անջուր անապատում,
Օրհնեալ, բարեգութ, հզօր, մարդասէր,
Երկայնամիտ, խնամակալ, հնարաւոր, այցելու,
Պաշտպան աննախանձ, պահապան յաղթող եւ կեանք անկորուստ,
Միջնորդ երկնային, լիութիւն աննուազ, երանութիւն տօնելի,
Քո ողորմութեան աջ ձեռքը սիրով երկարելով ինձ`
Ընդունի՛ր եւ ներկայացրու քաւուած եւ սրբուած ամենապարտիս`
Քեզ հաւասարապատիւ Հոգուն, ո՜վ կենդանի Բան,
Որպէսզի քեզնով հաշտուած վերստին` իմ մէջ դառնայ նա:
Եւ քո միջոցով Նա, որ զօրեղ է ինքնութեամբ
Իր մաքուր կամքով ինձ սրբագործած`
Հօրդ ընծայելով`
Միաժամանակ ամբողջ իմ շնչով անբաժանօրէն
Կապի, միացնի բարեշնորհիդ հետ:
Որի համար` քեզ, Հօրդ ու սուրբ Հոգուդ`
Երրեակ անձնաւորութեանդ` մի բնութեամբ եւ մի աստուածութեամբ -
Փա՜ռք եւ բովանդակ արարածներից գոհաբանութիւն
Յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:
 

ԲԱՆ ԻԵ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Եւ քանզի նախորդ իմ ողբերի մէջ ես մասամբ միայն նկարագրեցի
Մէկը միւսից ծանր ու գերազանց մեղքերն իմ այնքա՜ն,
Որոնց գերին է դարձել վշտակիր եւ թշուառ հոգիս, -
Ուստի ես պիտի փոխեմ իմ խօսքի եղանակն հիմա,
Բայց ո՛չ աւաղանքն իմ աղէտների:
 

Բ

 
Կեանքըս ինձ համար նման է սաստիկ ծփացող ծովի,
Ուր հոգիս, մարմնիս շինուածքով` իբրեւ նաւակում,
Իրար վրայ խուժող անթիւ, անհամար ալիքներից
Տարուբերւում է միշտ այս աշխարհում:
Եսային եւս այս օրինակով պատկերացրեց
Երուսաղէմի հախուռն ու հանկարծադէպ քանդումը պարսիկ հրոսակներից,
Որ եւ սխալ չի լինի համեմատել իմ հոգեւոր խորտակման հետ:
Մինչ ես չւում էի անհոգ անտարակոյս վստահութեամբ,
Հազիւ թէ մտքիցն իմ անցկացնելով դոյզն-ինչ կասկածանք ինչ-որ արկածի
Փոքր այն միջոցին հանգստի միջեւ եւ աշխատութեան,
Իբրեւ թէ արդէն նաւահանգիստը հասած լինէի, -
Եւ ահա, ամառուան մէջ ձմեռն յանկարծահաս` հողմով իր բքաբեր
Երեքալեան ուժգին բախումով խաղաղութիւնը խռովեց հանկարծ:
Խորտակուեց նաւը` վայրագ ալիքների բախումից.
Թիակների կազմուածքը քայքայուեց.
Պոկուեց իր տեղից կայմը վերամբարձ,
Թռչարանն առագաստի պատռուեց ծուեններով անկարկատելի.
Շինուածքի շքեղութիւնն անշքացաւ,
Ու խզուեցին բոլոր առասանները ձիգ.
Գլխակողմի բարձրադիր դիտարանը խոնարհուեց,
Կտրուեց պարանն ապավանդակի,
Խարսխի յենարանը քայքայուեց,
Ու բաժանուեցին իրար կցորդուած գերաններն երկու.
Ուղղիչների սամիները գալարուեցին,
Ընկղմուեց լաստի յատակը իսկոյն, հիմքն ու հաստարանն ամբողջ շինուածքի.
Ղեկի սարքն ամբողջ սուզուեց տեղնուտեղ,
Չուելու յարմարանքները պակասեցին,
Կոտրուեց իսկոյն ողնափայտն ամուր.
Կապարանները զիստի ջարդուփշուր եղան,
Նաւագոգն անպէտքացաւ,
Հետնակողմը նաւի, եզերող շրթներով, խախտուեց ու դուրս թռաւ.
Բազմոցներն ընկնելով` անհետացան.
Վայելչագեղ վանդակապատն իջաւ յատակ.
Շուռ եկաւ գահաւորակն հանգստաւետ.
Իրար կպած տախտակաշարքերն անջատուեցին իրարից,
Եւ նրանց ամրապնդող բեւեռները ելան:
 

Գ

 
Ողբերի յիշատակարան դարձած արդիւնքն ինձ նմանուեց:
Նաւապետը դէմ-յանդիման նաւի` դեգերում է, ողբում,
Ձեռքը ծնոտին դրած` արցունքի գե՜տ է հոսեցնում:
Նաւից մնացած սակաւաթիւ բեկորները ալեկոծ ծովի ծփանքի վրայ
Բանականների նման խողխողուած` հեծում են թախծոտ ու ողորմագին:
Եւ այսպէս, ահա, սխալուած չենք լինի, եթէ ասենք,
Որ նաւապետը բարի իր երկնաւոր զօրքով` այս աշխարհի ծովում
Իմանալի իմ գոյութեան խորտակուած տապանն է աշխարում.
Քանզի արդարեւ բարեգութ Տէրը լացեց
Իր թաղուած ազգակցի վրայ, որպէս օրինակ` համայն մարդկութեան,
Լացեց նա նոյնպէս մոլորեալ Երուսաղէմի, ինչպէս եւ մոլեգնած Հուդայի վրայ,
Որոնցից երկուսը մնացին անյոյս` նման քայքայուած նաւի.
Իսկ մէկը նրանցից արդէն անդունդի յատակը հասած`
Յոյսի առասանն իր ձեռքն ունենալով`
Դէպի ապահով խաղաղութիւնը դուրս եկաւ նորէն:
 

Դ

 
Կտեսնե՞մ արդեօք ես երբեւիցէ մարմնի տապանակն իմ բազմախորտակ` կրկին նորոգուած.
Կտեսնե՞մ արդեօք ողբալի հոգուս նաւը փշրուած` կրկին ողջ-առողջ.
Մեծ տարածութեամբ բաժանուածս ես կլինե՞մ արդեօք դարձեալ միացած.
Կտեսնե՞մ արդեօք հոգնաթախիծ վշտացեալիս սիրտը դարձեալ ուրախ.
Կարո՞ղ եմ յուսալ` յաւէտ խաթարուած պատկերն իմ բնութեան յարդարուած նորից.
Կտեսնե՞մ արդեօք թշուառացեալիս քանդուած տաղաւարը կրկին կանգուն.
Յուսա՞մ, թէ պիտի տեսնեմ տարամերժ հոգիս ազատուած,
Եւ լոյսիդ շնորհից զրկուածիս կրկին վերակազդուրուած.
Պիտի ցոյց տա՞ս արդեօք ողորմաբար վայելքն ընտանի քո պայծառութեան.
Կտեսնե՞մ արդեօք երբեւիցէ ամենատխուր դէմքը հոգուս` ժպտուն.
Արդեօք կլսե՞մ գուժկան ձայնի տեղ աւետեաց համբաւն ինձ առաքուած.
Կտեսնե՞մ արդեօք իմ բիւրակործան փշրուած անօթն վերանորոգուած.
Պատուհաններն իմ մտքի աչքերի կտեսնե՞ն արդեօք պարտամուրհակն իմ մի օր պատռուած.
Օրն իմ անձկութեան քաւութեանդ շնորհիւ` կծագի՞ արդեօք քո լոյսը վրաս,
Արդեօք կմտնե՞մ լուսախորանի խնջոյքը մի օր քո առաջնորդութեամբ.
Անկեանք, ցամաքած ոսկորներս կրկին կկենդանանա՞ն,
Ըստ Եզեկիէլի` ներգործուն շնչիս ետ գալով դարձեալ զօրութիւն առած.
Կլինի՞ արդեօք, որ կրկին նայեմ քո սուրբ տաճարին, -
Ինչպէս մարգարէն, որ աղաղակեց կետ ձկան պորտից. -
Ես, որ կանգնել եմ դէմդ ամօթահար` լոյսիցդ մերժուած.
Մթնածիս վրայ խաւարասնունդ կծագի՞ արդեօք պայծառ առաւօտ.
Եւ մշտասառոյց տագնապեալս ես կհասցնե՞մ արդեօք գարուն տեսնելու.
Կտեսնե՞մ արդեօք ճարակ ինձ համար հոգիները դալարեցնող ցողն անձրեւային.
Կլինի՞, որ տեսնեմ գազանաբեկ մերժելի ոչխարս կրկին քո ամենագութ կամքի հօ՜տը դարձած:
 

Ե

 
Եւ, սակայն, ինչպէս որ Յոբն է ասում,
Չարի թակարդներն անելանելի պաշարել են ինձ,
Իսկ եթէ քո բարերար կամքի ողորմութեան լոյսն ինձ ցոյց տրուի,
Քո գթութեան դուռը բացուի,
Փառքիդ ճառագայթը ծաւալուի,
Ձեռքիդ խնամքը յայտնուի,
Կենացդ արեգակի օրը տարածուի,
Քո առաւօտեան ըղձալի դէմքը պարզուի,
Քաղցրութեանդ առատութիւնն աղբիւրի պէս բխի,
Արարչի կողի վտակը հոսի,
Անապակ սիրոյդ ծորումը թափուի,
Աւետեաց շնորհիդ ծագումն երեւա,
Պարգեւիդ ծառը ծաղկի,
Քո օրհնեալ մարմնի մասունքը բաշխուի,
Սակաւ ակնկալութիւնն իրագործուի,
Ընդհատուած ձայնը ողջոյնիդ լսուի,
Հեռացած խաղաղութիւնդ մօտենայ:
Այնժամ յաւիտեան այս պայմաններով երանելի,
Հաստատուն յոյսով եւ հաւատով զինուած,
Ապաւինելով սուրբ Հոգուդ, որ պաշտւում է
Հօրդ հետ եւ փառաբանւում քաղցրաձայն,
Քեզ հետ լոյսի մէջ անմատչելի, քաւութեամբ հանդերձ,
Ինձ` մեղապարտիս կընծայուի ե՛ւ կեանք, ե՛ւ երանութիւն:
Եւ սրանք որպէս անկորուստ աւանդ կպահուեն իմ մէջ,
Իբր առհաւատչեայ ճշմարիտ յիշատակի` ի ձիր անեղծութեան,
Երրեակ անձնաւորութեամբ հզօր, սուրբ ու միակ
Եւ անքննելի տէրութեանդ անճառելի, ահեղ անունով,
Դո՛ւ ես, որ իսկութեամբ քո եւ էութեամբ,
Եւ բարձրութեամբ քո յարակայ, քաղցրութեամբ, ողորմութեամբ
Եւ մարդասիրութեամբ պսակուած յաւէտ թագաւորում ես:
Այո՛, բոլորի համար եւ ըստ ամենայնի, ամենայն բանում կարող ես, գթա՜ծ:
Եւ քեզ վայել է փա՜ռք երկրիս վրայ,
Նաեւ հանդերձեալ մշտնջենական աշխարհում,
Մեծ օրն յայտնութեան, յաւիտեանս. ամէն:
 

ԲԱՆ ԻԶ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՕՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ

Ա

 
Եւ արդ նրանց հետ, որոնք ողբագին եղանակների
Համաձայն խօսքեր են շարահարում, յօրինում յարմար,
Ամէն մի տողի վերջում միեւնոյն գիրը դնելով,
Որով արտասուք հոսեցնելու չափ մորմոքեցուցիչ
Առաւել սաստիկ ու սուր են ճմլում սրտի ցաւերը, -
Ուստի ես ինքս գլուխն անցած այժմ այդպիսիների,
Որոնք լալագին բանաստեղծութիւն են եղանակում,
Նրանց ողբաձայն հեծեծանքներով վշտակիր հոգիս եմ պարզում ահա,
Որը չի մեռել դեռ բոլորովին աշխարհի համար,
Ոչ էլ իսկապէս կենդանի է նա Աստծոյ համար.
Ոչ իսկապէս ջերմ, ոչ էլ ցուրտ իրօք, -
Ըստ աւետարանչի առակի` գրած իր յայտնութեան մէջ, -
Որը երիցս ատելի է երրեակ տէրութեանն ու ամենատես արարչութեանը:
Այս է եղանակն ամենայարմար` թախծութիւնը մեր նկարագրելու,
Հանգաւորելով իւրաքանչիւր տող,
Որով եւ հոգու յոյզերը տխուր ե՛ւս առաւել են հնչում սրտառուչ:
 

Բ

 
Դրամական պարտքն ուրանալով, ես վատս, յիրաւի,
Գործովս անարժան մատնուել եմ վաղ տոյժ ու տուգանքի.
Կրկնայանցագործ վատնիչս կորած` գանձին արքունի,
Որ մեծ Աստծոյ հաշիւ պէտք է տայ եւ պատասխանի.
Պէտք է բիւր քանքար, մինչդեռ ես չունեմ կշիռ մի ունկի:
Ես անբարեխօս դառն արգելքի տակ կապկապուած գերի,
Ճաշակում եմ խիստ ցաւ ու հեծութիւն խաւարում բանտի.
Տանջւում եմ անօգ հեգ ողորմելիս առանց պաշարի.
Ինձ համար ողբի մի այլ եղանակ այստեղ ընտրեցի,
Եւ այս խօսքերովս այն կսկծալի կոծի փոխեցի.
Նոյն չափով ու նոյն վերջաւորութեամբ ես շարադրեցի,
Թիւ անհատելի եւ խորհրդաւոր երկեակ տասնեակի:
Հնոցն աղքատութեան մրրկւում է ամէն կողմից ուժգնակի.
Անպաշտպան, թշուառ` դրուած է տխուր սիրտն իմ գրաւի.
Ապաշնորհ, տկար մարդ եմ ենթակա միշտ վրիպանքի,