4. ТАРАУ. «ОСЫ ЖЕРДЕ ЖӘНЕ ОСЫ СӘТТЕ»

Бұл тарауда мен трансформация тақырыбы бойынша емес, бізге өте қажет және мүмкіндігінше маңызды тақырып бойынша өте маңызды ақпарат жазғым келеді. Сіз қазір бәрін өзіңіз түсінесіз.

Әңгіме «осы жерде және осы сәттегі» маңызды күйіміз жайлы және біздің санамыз бізді осы күйден қалай алыстататыны туралы болады. Ақылымыз бізді осы күйден алыстатпауы үшін біз оны өзгертуіміз керек.

Мүмкін, бұл біздің өмірімізде жасауымыз керек ең пайдалы нәрсе болар. Жай ғана проблемаларымыз бен міндеттерімізді тез шешу және өз тілектерімізді орындау үшін ойлауды өзгерту емес. Бұл міндет трансформацияның жанама әсері ретінде қосымша ғана болады.

Ал ойлаумен жұмыс істеудің басты міндеті – бір ғана тілекті орындау – тура «осы жерде және осы сәтте» бақыт, махаббат, үйлесімділік пен тұтастық күйінде болу.

Және де бұл күйден асқан әдемі және өмірлік маңызды ештеңе жоқ, оған бәрі сонша ұмтылғанымен, бұл күйді ұстап, сезінуге көбіміз үлгермей жатамыз.

Тек кейде шашыраңқы жадымыз ғана бақыттың болғанын есімізге түсіреді. Болды (өткен шақта). Біз оны тағы да уысымыздан шығарып алдық. Біз оны күтіп, тосып отырғанымызда ол өтіп кетті. Ал бұған не дейсіз?

Ойлап көріңізші, біз бірдеңе қалаған кезімізде, біз оны шынымен қалаймыз ба? Ал сіз оны алған кезде, ұзақ уақыт бойы қуандыңыз ба?

Осы сұрақтарға жауап бере отырып, біз осы тілектер мен мәселелердің шешімінің артында жатқан нәрсені қалайтынымызды түйсініңіз. Біз бір нәрсені сезгіміз келеді және бұл сезімдердің барлығы қуанышпен, махаббатпен, бақытпен байланысты. Жаңа нәрсе бізді 5-ақ минут қуантады, ал тағы 5 минут қуану үшін бізге тағы да «бірдеңе» қажет. Бұл шексіз жарыс.

Бізге тек бір нәрсе керек – бұл қуаныш, махаббат күйі, тек осылар біздің бақытымызды құрайды. Ал біз оны басқа жерден іздеп жүрміз. Біз бұл күйді заттарға, жетістіктерге, игіліктерге қарамастан сезіне аламыз.

Материалдық жарыс – ұзақ, ал қуаныш – қысқа. Тіпті бір нәрсеге қол жеткізу өзі де бізге тіпті бес минуттық болса да бақыт пен қуанышқа кепілдік бермейді.

Бақыт ешқашан «пәлен жерде» болмайды және тілектеріміз орындалып, мәселелеріміз шешілсе де біз оны таба алмаймыз.

Сондықтан бақыт пен үйлесімділіктің бір бөлігін сезіну үшін қорқыныштарыңыз бен мәселелеріңізді құшақтап алып, өз тілектеріңіздің соңынан жүгіруді доғарыңыз.

Бұл үйлесімділік күйі дәл «осы жерде және осы сәтте» жатыр және ол басқа еш жерде жоқ.

Осы сәтті тереңірек түсіну үшін мен оған жаңа тарау арнадым. Мүмкін, сол үшін өзіңізбен жұмыс істеуге тырысу керек болатын осы кітаптағы ең «негізгі» тарау шығар.

5 ТАРАУ. МӘҢГІЛІК ҚАЗІР ЖӘНЕ ТЕК ОСЫНДА. МӘСЕЛЕЛЕР МЕН ҚОРҚЫНЫШТАР

Егер сізде мәселе болса – еске түсіріңіз!

Оның шешімін табу үшін дәл осы сәтте, осы минут, осы секундта не жасай аласыз? Ойлау емес, жасау?

Жасаңыз!

Ешқандай сылтаусыз, шайға, теледидарға, сөйлесуге алаңдамай. Отыра қалып жасаңыз, немесе ұшып тұрып, барып шешіңіз немесе қоңырау шалып бірдеңе анықтаңыз. Бастау үшін бізге тек бір қадам қажет. Бұл туралы «ойлау» емес, тек іс-әрекеттер ғана біздің мәселемізді шешетін оқиғалар тізбегін «іске қосады».

Егер мәселені ақылмен ойлап тауып, қандай да бір мәселелерді шешу үшін осы сәтте бірдеңе жасай алмасаңыз, онда оны шешу үшін ең жақсы нәрсе – «ештеңе» жасау, сол сәтті «қабылдаңыз» және мәселе туралы ойламаңыз.

«Сәтті қабылдау» дегеніміз – бұл сол сәтті саналы түрде сезіну, айналаңызда және ішіңізде не болып жатқанын көру, не істеп жатқаныңызды түсіну. Не ойлап отырғаныңызды бақылаңыз. Және бұл ойдан шығыңыз. Мұны енді ойланбастан жасаңыз.

Өзіңізден: «Егер мен мәселені шеше алмасам, осы сәтте не істей аламын?» – деп сұраңыз. Бұл оны шешуге қадам болады.

Иә, дәл солай. Біз қазір өзімізді осы сәтке қуанышпен және ризашылықпен арнағымыз келетін кез-келген қадам біздің проблемаларымызды, міндеттерімізді, тілектерімізді шешуге әкелетін оқиғалар тізбегін бастайды.

Бұрын біз бұл толқынды, ағынды, бізді мақсатқа жетелейтін оқиғалар тізбегінің басталуын ұстай алмайтын едік, өйткені біз «осы жерде және осы сәтте» болмадық. Біздің ақылымыз біздің санамызбен бірге басқа жерде жүрді.

Бірақ біздің барлық мәселелеріміз бен міндеттерімізді шешудің жолы тек осы сәттен басталады. Тек толық қатысуыда.

Біз осы сәтті түсініп, «осында және қазіргі сәттегі» өзімізге көз жүгірткеннен кейін, біз өз өмірімізді қалпына келтірдік. Біз өзімізге қайтарған өміріміз бізге бәрін шешуге көмектеседі.

Басқа уақытта өмір жоқ!

Ол тек осы сәтте ғана бар. Және де бұл өмір мен біздің болмысымыздың жалғыз сәті.

Себебі біз «өмірдің өзіміз».

Күліңіз, сосын өзіңіздің сол сәтте күн мен бұлттарды бақылап отырғаныңызды немесе құстарды тыңдап тұрғаныңызды немесе салатқа пияз турап жатқаныңызға қарап тұрғаныңызды байқаңыз.

Мен сіздің дәл қазір не істеп жатқаныңызды білмеймін. Бірақ сіз өзіңіз не істеп тұрғаныңызды, осы сәтті саналы түрде қалай сүріп жатқаныңызды түсіну керексіз. Дәл сол кезде сіз өзіңізді өмірге қайтардыңыз. Егер біз осы сәтте жоқ болсақ, біз өліміз, ал өлі күйде біз ештеңе жасай алмаймыз.

Тек осы сәтте өмір сүріп, «жасай алатын» және «шеше алатын» нәрселерді ойлаңыз және шешіңіз.

Мәселе – бұл біздің санамыз ойлап тапқан иллюзия.

Біз өзімізді ақылмен байланыстырамыз. Біз өзімізді «ақыл» деп шештік, бірақ біз «ақыл» емеспіз. Көбісі автоматты түрде: біз – ақылмыз деп санайды.

Осылай ойлаған кезде, біз ақылға бізді басқаруға рұқсат береміз. Біз өмірді бақылаушы екенімізді, ал ақыл – бізге өмірдегі орынымызды табуға көмектесетін аудармашы және интерфейс екенін ұмытып кетеміз.

Ақыл – басшы, – деп шешкен сәтте, біз өзімізді жоғалттық.

Ақыл бізді қазіргі сәттен, жалғыз шынайы өмірден әдейі шығарып тастайды және бізді өткеннің ойлары мен болашаққа деген қорқынышқа сүйрейді, өйткені ақыл өзімін және өзінің «эгосын» біздің жеткіліксіз екендігіміз туралы идеялармен қолдап отыруы керек.

Ақыл осылай шешкендіктен, біз бақылаушы ретінде басқару тізгінін ешбір жағдайда қайтарып алмауымыз үшін ол осы идеялардан айырылмайды.

Біз әрқашан бір нәрсені қалап тұрамыз және бізге әрдайым бірдеңе қажет болады да тұрады. Тапшылықтар мен кемшіліктер шексіз. Және бұл бізге бірдеңе жетпегеннен емес. Шындығында, бізде бәрі жеткілікті.

Егер біз өз өмірімізді молшылық қөзқараспен бақыласақ – бізде әрдайым барлығы бар.

Бұл ақыл тойымсыз. Біз өзімізге қажет болған нәрсеге қол жеткізген кезде кішкене мерзімге, тіпті 5 минутқа болсада, бақыт пен қуаныш сезінетінімізге ұйреніп қалған. Ол осы сәттерде қуанады: «Мен қандай ақылдымын, мен сезімдерге қуаныш әкелетін нәрсеге қол жеткізудің жолын таптым!»

Ақыл бізге қуаныш әкелуге басқа қалай көмектесетінін білмейді. Ол үшін жалғыз қолайлы нұсқа – қол жеткізу, 5 минуттық бақытқа қол жеткізу үшін кез келген жолмен бір нәрсеге қол жеткізу. Ол солай үйренген. Ол басқа жолды білмейді.

Әрқашан жетістіктер процесінде болу үшін ақыл тапшылықты және қажет емес нәрсенің елесін ойлап табады. Бізге жетістіктер мен затқа ие болу бақытының қысқа сәттерін әкелсе, бар билік менде, – деп шешті ақыл.

Осы иллюзияны бұзбау үшін, өз билігін ұстап тұру үшін, бізде бәрі бар екенін байқап қалмауымыз үшін, ақыл бізді әрдайым қазіргі сәттен шығарып тастап отырады.

Не істеу керек? Бізбен осыны жасап отырған ақылға билік тізгінін беріп қойып, өз өмірімізді өзімізден қалай тартып алмауға болады?

ЕСКЕ ТҮСІРІҢІЗ:

Біз – ақыл емеспіз, оны бейсаналық деңгейде әдетке айналғанша үнемі еске түсіріп отырыңыз және өзіңізді ақылға теңемеңіз.

Өзіңізді «осы» сәтке қайтарыңыз, осы сәтті бақылаушы ретінде толығымен сүріңіз.

ҰҒЫНЫҢЫЗ:

Осы секундта сізде ешқандай проблема жоқ. Осы секундта сіз орындықта шұлық тоқып отырсыз.

Мысалы, сіз орындықта шұлық тоқып отырған сәтте «несие қарызы» сізге қауіп төндіріп тұр ма?

Неліктен өзіңізді қорқынышпен қоректендіріп жүресіз? Сіз мультфильмдегі «Гав» мысық сияқты қорқып отыруды ұнатасыз ба?

– Ал сен не істеп отырсың?

– Қорқып.

– Онда бірге қорқайықшы, – деді күшік.

Енді өзіңізге сұрақ қойыңыз: «Қалай?»

ЕШҚАЛАЙ!

Сіз жәй ғана шұлық тоқып отырсыз, болды. Дәл «осы сәтте» сізге шұлық тоқуға еш кедергі жоқ. Сіз жай ғана тоқып отырсыз.

Сіз, бәлкім, қарыз барғой, оны бірдеңе қылып шешу керек, – деп айтатын шығарсыз. Келісемін, бірақ тараудың бірінші сөйлемін есіңізге түсіріңіз – егер сіз тура осы уақытта бірдеңе жасай алсаңыз, жасаңыз, бірақ мүмкіндігіңіз болмаса, ойланудың да қажеті жоқ, осы сәтте қолыңыздан келгенді жасап, өзіңізге осы сәтті кешуге ерік беріңіз.

Дәл осы секундта несие мәселесі жоқ. Осы секундта сіз несие мәселесін шеше алмайсыз. Мұнда және қазір сіз тек шұлық тоқи аласыз.

ОНДА ТОҚЫҢЫЗ

Және осы сәтте жіптің ілмекке қалай түсетінін бақылаумен өмір сүріңіз.

Неліктен осы секундта шешілмейтін мәселе туралы ойлау керек? Және де бұл мәселе мүлдем жоқ болса. Мәселе елес секілді, ойдан шығарылған. Бұл секундта – тек шұлық бар.

Біздің мәселеміз – тек ақыл-ойдың бізді жаулап алуында, және біз, шындықты айтсақ, шынайы өмір сүрмейміз, біз өз өмірімізді қиялдаумен өткіземіз.

Тоқтаңыз және осы секундта саналы түрде өмір сүрген кезде «бізде проблема жоқ» екенін түсініңіз.

Біздің өміріміздің әр секунды осылай өтеді. Бұл секундта, осы сәтте, ешқандай проблема жоқ және келесі секундта да болмайды.

Тек осы сәтте өмір «бар», біз де «бармыз», егер сіз болашақтың иллюзиясына немесе өткен шаққа түсіп кетпесеңіз.

Өткеннен келе жатқан немесе болашақта пайда болатын проблемалар – бұл ақыл ойлап тапқан «иллюзия». Қазір, осы сәтте ешқандай проблема жоқ. Ол бізге билік жасау үшін ақылымыздың ойлап тапқаны.

БІЗ – АКЫЛ ЕМЕСПІЗ

Дәл қазір біздің өміріміге қажет нәрсе – осы сәтті не істей алатынымызды шешу. Осыны істеу және оны бақылау. Біз – бақылаушылармыз. Біз тіпті мұны істейтін дене де емеспіз.

Барлығы өте тез шешіледі, тап қажет кезінде – өзіміз ойлап тапқан проблеманы «шынайы» шешу үшін бірдеңе жасауға дайын болғанымызда.

Оны шешу мүмкін болмайынша, қорқыныштарды ойдан шығарудың қажеті жоқ. Тек қолымыздан келетін әрекетті жасау керек. Жай ғана тоқу, отыру, тұру, жүру керек. «Қазіргі сәтті» толығымен сезініп, кешуіміз керек, бізде бар нәрсеге қуанышпен және қазір тірі болғанымызға, біз өмір сүріп жатқанымызға, бізде мұндай мүмкіндік болғанына, біз өмірімізді босқа өткізіп жатпай толығымен сүріп жатқанымызға риза болуымыз керек.

Өзіңізде бар «жалғыз» нәрсені ұрламаңыз. Ал бізде тек «осы сәт» бар, «осы жерде және тап қазір».

Өйткені бізде тек осы ғана бар.

Бізде басқа ештеңе жоқ.

Ал осы сәтте бізде «бәрі» бар, айналаңызға қараңыз.

Және тек осы сәтте бар.

Өткен шақта емес. Болашақта емес.

Егер біз осы сәтпен өмір сүріп жатсақ, тек осы сәт «бар». Біз «осы сәтте және осы жерде» өмір сүріп жатқан кез – бұл Мәңгілік.

Өткен мен болашақ жоқ. Біз басқа сәтте тек өз ойымызда ғана бола аламыз. Біз әрқашан осы сәттеміз. Егер біз қазір осы жерде жоқ болсақ, біз еш жерде жоқпыз. Және де проблемалар жоқ, және болған жоқ.

Ойланыңыз, кейін болатын өлімнен неге қорқу керек?

Немесе кейін болатын аурудан ше?

Немесе кейін бір нәрседен айырылудан?

Егер біз «кеше және кейін» елесіндегі бір нәрсе туралы қорқыныш немесе алаңдаушылықпен «кейін» немесе «кеше» туралы ойласақ, біз осы сәтте бәрінен, мүлде барлығынан айырыламыз.

Бір нәрсені гипотетикалық түрде жоғалтудан қорқудың мәні неде?

Егер біз өзімізді дәл осы сәтте өмір сүру мүмкіндігінен айырып жатсақ?

Біз шын мәнінде «толық өмірді» қазіргі уақытта, осы сәттегі барлық нәрселермен сүрмейміз. Біз өзімізден айрыламыз – біз өмірдің өзіміз.

«Кейін» өмір жоқ. Ол тек «қазір» бар.

Одан да ертең бір нәрседен айырылудан емес, өмірден айырылудан әрқашан қорқыңыз. Физикалық денені жоғалтудан емес, ол соншалықты қорқынышты емес – біз басқа денеде оянғанымызды байқамай да қаламыз. Дәл қазір бар шынайы өмірден айырылудан қорқыңыз.

«Қазір» сәтінен тыс қалған нәрсенің бәрі – ақыл-ойдың бұл туралы үкімі, бірақ бұл өмірдің өзі емес.

Осы сәтке оралыңыз және осы сәтті сезініңіз. Тек «қазіргі сәт» шынайы. Қалғанының бәрі нақты емес, бұл қазір жоқ елес.

Біз тек «осы сәтте» ғана болуы мүмкін «болмыс» және «тіршілік иесіміз».

Өзіңізді өзіңіз туралы иллюзиялармен және кейбір түсініктермен теңестірмеңіз.

Өзіңізді осы сәттің бақылаушысына қайтару арқылы осындай ойларды алып тастаңыз.

«Біз», «Мен» қазір ғана бармыз, біз – қазіргі сәтте бір нәрсені қалап, оны жасағанымызды бақылап отырған өнерпазбыз.

Осы сәтте «басқа біз» және «басқа уақытта» жоқпыз. «Мен» бар жерде ғана «Біз», «Мен» бармыз. Осы жерде тек осы сәтте ғана болуға болады. Және де «дәл қазір» менде ешқандай проблема жоқ, яғни қорқыныш жоқ.

Қорқыныш ақыл-ойды дүрліктіреді. Осыны әрдайым есіңізге түсіріп, өзіңізге: «Мен оған өзімді бағындыруға жол бермеймін», – деп жүріңіз.

Егер біз өз жолымыздан тайып, өмір сүруімізді тоқтатпасақ, «Мен осында» мәңгілік сәтінде ешқандай проблема кездеспейді.

Мәселе дегеніміз – біз қазір нақты сәтте бар өмірді өзіміз шектеген кездегі тоқтаулар екенін есіңізге түсіріп отырыңыз.

Мынаны үнемі есіңізге салып жүріңіз: «Егер мен қазіргі сәттен шығып кетсем, онда мен өмірімді жоғалтып, өзімді өлтіріп жатырмын. Өмірімді жоғалтқан сайын, мен проблемаға кезіге беремін, ал денем қорқынышты көрсетеді».

Өзіңізге «Өзіңізді» қайтарыңыз, сонда сіз ешқашан проблемаға тап болмайсыз. Сіз қорқынышты ешқашан білмейтін боласыз. Сіздің ақыл-ойыңыз cізді басқарудың орнына – көмектесетін болады.

Мен тіпті сізге кішкене тапсырма бергім келді:

Өзіңізді бақылап талдау жүргізіңіз – өмірді толығымен кешіп, сіз «қазір» сәтіне өзіңізді қаншалықты жиі қайтара аласыз?

Сіз қаншалықты жиі толығымен «бар» бола аласыз?

Сіз нақты өмірден ақыл-ой елесіне қаншалықты жиі көшесіз?

Егер сіз өзіңізді бақылап, қазіргі уақытта өмір сүре бастасаңыз, сіздің барлық мәселелеріңіз мәңгілікке шешіледі және барлық тілектеріңіз орындалып, молшылығыңыз мәңгілік болады. Біреу мұны «ағару», біреу «көтерілу» ал біреулер «саналылық»деп атайды.

Бұл ояну деп аталады – шынайы өмірде болу және оны иллюзиялық ойда емес, барлық қызықтарымен сезіну. Әрине, осыны бәрі армандайды, бұны мәңгілік өмір және шексіз энергия деп айтуға болады ғой.

Дәл қазір мен сіздің қарсылығыңызды қосатын тақырыпқа келгенімді сезінемін. Мен сізге кітаптың басында тізіп берген барлық ойлау шаблондарды ақыл-ой алып тастауға тырысады. «Мен не оқып жатырмын? Бұл мүмкін емес». Мен келісемін, егер сіз осылай шешсеңіз, онда сізді ойыңыздан тайдыра алмаймын. Иә – бұл мүмкін емес.

Әрине, ақылымыз бізді басқа жаққа алып кетпес үшін мен тек теориялық тұрғыдан ғана біздің барлық мәселелерімізді шешуге не көмектесе алатынын сипаттадым.

Мен сізді әрдайым, бүкіл өмір бойы «осында және қазір» өмір сүре алатындығыңызға сендірмеймін, мен өзім де оны үнемі жасай алмаймын. Менің ойым кейде мені басқарады. Бірақ маған осындай сәттерде болу күннен күнге оңайырақ болып келеді. Әсіресе, бұл сәт мен жаңа әрекеттерді жасаған сайын пайда болады.

Есіңізге түсіріңізші, балалық шағымызда, осыншама шаблондарды қалыптастырмай тұрғанымызда, біз үнемі тек «осы сәтте» өмір сүрдік.

Қайтадан «Осында және қазір» сәтінде өмір сүре алатыныңызға күмәнім жоқ.

Енді бізге осы сәтте өмір сүруге не кедергі екенін түсіну ғана қалды. Бізге өз өмірімізде болуымызға қандай ойлау шаблондары кедергі келтіретінін тауып, оларды өзгерту керек.

Осы ретте өзгерісті сипаттайтын келесі тарауға көшуді ұсынамын.

Тағы бір тапсырма беремін: үзіліс жасап, осы сәтте мүмкіндігінше «осында және қазір» осы өмірден ләззат алып көріңіз, дәл қазір қалай өмір сүріп жатқаныңызды, айналаңызда болып жатқанның бәрін сезініңіз, сол кезде өзіңізді қалай сезінетініңізді байқаңыз және, әрине, осы керемет өмір үшін сүйікті өзіңізге алғыс айтыңыз.