Урок 4

Фонетика

Согласные:       Շշ Ժժ Զզ Պպ Խխ Ղղ

ш} {ж} {з} {п} {х} {гх} звонкий

Притяжательные артикли – Ստացական հոդեր

Чередование- Հնչյունափոխություն

Согласные: Շշ Ժժ Զզ Պպ Խխ Ղղ

{ш} {ж} {з} {п} {х} {гх} звонкий

Прочитайте слова с новыми буквами вслух и переведите:

а) շուն, աշուն, շարք, անուշ, շուրթեր, մանուշակ, շուշան, լավաշ, նուշ, մոշ, շիկնել, շոյել, շատ, շուտ

б) ժամ, ժամանակ, ժամացույց, ժիր, ժայռ, բժիշկ, բուժել, վիրաբույժ, դժվար, վրեժ, կուժ

в) զանգ, զարդ, զգեստ, զինվոր, զենք, ռազմիկ, զորանոց, ռազմական, հազար, գազար, բազուկ, թուզ, մազ, խոզ, զգալ, զրուցել, զուգվել

г) դեսպան, դեսպանատուն, պապ, պապիկ, պանիր, պայուսակ, պարտեզ, պատմել, պարապել, պարել, կարապ, նապաստակ, հոյակապ, հրատապ, ապակի, ապագա

д) խանութ, խումբ, խարույկ, գլխարկ, մեխակ, նախագահ, սխալ, խոսել, խնամել, խմել, խնդրել

Диалог

– Ժամը քանի՞սն է – который час?

– Ժամը քանի՞սն է:

– Երկուսն է:

– Ժամը երկուսն է:

– Հիմա ժամը երկուսն է:

– Հինգն է:

– Ժամը հինգն է:

– Հիմա ժամը հինգն է:

–Ամսի քանի՞սն է: Какое число?

–Ամսի քանի՞սն է:

–Մեկն է:

– Ամսի մեկն է:

– Այսօր ամսի մեկն է:

Повторите основные временные слова

վայրկյան –

секунда

շաբաթ –

неделя, суббота

րոպե –

минута

ամիս –

месяц

ժա´մ –

час

տարի –

год, лет

օ´ր –

день, сутки

դա´ր –

век

երեք օր

հինգ րոպե

երկու շաբաթ

հինգ ամիս

ութը վայրկյան

հիսուն տարի

ինը դար

Задание

Переведите, используя словарь.

Երեք օրից մեկնելու ենք Հայաստան:

Երկու շաբաթ հետո սկսվելու են քննությունները:

Դասի ավարտին մնում է հինգ րոպե:

Ընտրությունները լինելու են երկու ամիս հետո:

Տասը վայրկյանից զանգը կտա:

Согласные Խխ {х} Ղղ {гх}

Звуки Խխ {х} и Ղղ {гх} – парные по глухости-звонкости. От խ звук ղ отличается наличием голоса, который напоминает звук, образующийся при полоскании горла. Звук ղ произносится как звонкий х, по звучанию похож на французское г.

Прочитайте слова с новыми буквами вслух и переведите:

տղա, օղ, աստղ, ուղեղ, մեղր, աղ, ղեկ, սեղան, գյուղ, գեղեցիկ, եղանակ, դեղ, կղզի, նեղ, աղվես, աղավնի, աղմուկ, այստեղ, այդտեղ, այնտեղ, Ղրիմ.

Диалог.

–Սա նկար է: Արցախի նկարն է:

– Իսկ սա՞:

– Սա լուսանկար է:

– Սա ու՞մ լուսանկարն է:

– Պապիս զինվորական լուսանկարն է:

– Որտե՞ղ է նկարվել:

– Մարտակերտում, պատերազմից հետո:

Притяжательные артикли – Ստացական հոդեր

Притяжательными артиклями являются частицы ս для первого лица, դ – для второго лица. Они выражают принадлежность и употребляются вместо притяжательных местоимений իմ (мой), քո (твой):

մայրս իմ մայրը

ընկերդ քո ընկերը

տետրս իմ տետրը

անունդ քո անունը

Притяжательные артикли употребляются cо всеми падежными формами и всегда могут быть заменены соответствующими притяжательными местоимениями:

տետրումս      իմ տետրում

բերանիցս      իմ բերանից

գլխովս       իմ գլխով

Для обозначения принадлежности предметов многим лицам обычно употребляются формы множественного числа притяжательных местоимений:

մեր գրքերը (наши книги)

                   նրանց վարպետները (их мастера)

а) Частица ս выражает значение первого лица: Ես ՝ ուսանողս:

                  Մենք՝ հայերս:

б) Частица դ выражает значение второго лица: Դու՝ ուսանողդ :

                  Դուք՝ հայերդ:

Артикль դ произносится как глухой согласный տ. Գիրքդ, տետրդ, մայրդ надо произносить գիրքըտ, տետրըտ, մայրըտ:

Прочитайте и переведите диалог :

-Ո՞վ է քո մայրը: – Մայրս բժշկուհի է:

– Ո՞վ է հայրդ: – Հայրս դասախոս է:

– Ո՞վ է քո քույրը: – Քույրս ուսանող է:

– Ո՞վ է եղբայրդ : – Եղբայրս վարորդ է:

Текст. Переведите, используя словарь.

-Ո՞վ է քո պապը: -Պապս դասախոս է: Նա դասախոսություն է կարդում զինվորական համալսարանում: Արդենը երեսունհինգ տարի է, որ աշխատւմ է համալսարանում: Բոլորը նրան հարգում են: Նա ունի գնդապետի կոչում:

գնդապետ – полковник

մայր – մայրիկ- մայրական – մայրենի լեզու

հայր – հայրիկ – հայրական – հայերեն – հայրենիք

ռուսերեն, ռուսերեն լեզու,

օտար լեզու, անգլերեն

վրացերեն, իտալերեն

Повторите названия языков

հայերե՛ն             армянский

ռուսերե՛ն             русский

վրացերե՛ն            грузинский

ադրբեջաներե՛ն      азербайджанский

թուրքերե՛ն            турецкий

պարսկերե՛ն            персидский

գերմաներե՛ն      немецкий

անգլերե՛ն            английский

ֆրանսերե՛ն            французский

իսպաներե՛ն            испанский

իտալերե՛ն            итальянский

լեհերե՛ն            польский

Запомните

Суффикс ուհի служит для образования от основ существительных со значением действующего лица названий лиц женского пола:

բժիշկ (врач)       բժշկուհի (женщина-врач)

ուսանող (студент)       ուսանողուհի (студентка)

աշակերտ (ученик) աշակերտուհի (ученица)

բանվոր (рабочий)       բանվորուհի (работница)

Чередование- Հնչյունափոխություն

В армянском языке при словообразовании, когда ударение перемещают на новый конец слова, гласные ի, ու, ե (Է), двузвучия յա, ույ, утратившие ударение, подвергаются чередованию.

Հնչյունափոխություն ի

а) Гласный ի в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:

գիր – գրավոր

թիվ – թվային

գիծ – գծել

б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ի обычно выпадает.

բժիշկ – բժշկուհի

ամուսին – ամուսնանալ

в) В открытом слоге в результате слияния с последующим гласным ա получается: 1) ե при словосложении 2) двузвучие յա – при суффиксации.

բարի – ա – գործ բարեգործ

добрый + дело делающий добро

ոսկի – ա – գույն ոսկեգույն

золото + цвет золотистый

գինի – ա -գործ գինեգործ

вино + дело винодел

Հնչյունափոխություն ու

а) Гласный ու в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:

սուտ (ложь) – ստել (врать)

մուկ мышь – մկներ мыши

շուն собака – շներ собаки

б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ու обычно выпадает или переходит в ը, который на письме не передается:

      գլուխ (голова) – գլխավոր (главный)

աշուն (осень) – աշնանային (осенний)

գարուն (весна) – գարնանային (весенний)

գունդ (шар) – գնդակ (мяч)

խումբ (группа) – խմբակ (кружок)

սուրբ (святой) – սրբազան (священный)

в) В открытом слоге ու переходит в վ, если после ու следует гласный звук.

կատու (кошка) – կատվիկ (кошечка)

լեզու(язык) – լեզվաբան (языковед)

թթու(кислый) – թթվասեր (сметана)

Фразы.

Շնորհակալություն: Спасибо!

Շատ շնորհակալ եմ: Большое спасибо!

Խնդրեմ: Пожалуйста (в ответ на "спасибо")!

Խնդրում եմ: Пожалуйста (просьба)!

Ահա, խնդրեմ: Вот, пожалуйста (что-то даешь)!

Напишите прописные и строчные буквы:

Շշ Ժժ Զզ Պպ

Образец:

Упражнения

Переведите на русский язык:

Անունս Արամ է: Ազգանունս Հակոբյան է: Հայրս դասախոս է: Մայրս բժշկուհի է: Ես ունեմ քույրեր և եղբայրներ, պապիկ ու տատիկ: Պապս դեռ աշխատում է, իսկ տատիկս տնային տնտեսուհի է:

Перепишите следующие слова и дайте их транскрипцию, проставляя ударения:

աշուն, անուշ, շուրթեր, մանուշակ, շուշան, շիկնել, շոյել, ժամանակ, ժամացույց, վիրաբույժ, դժվար, զարդ, զգեստ, զինվոր, բազուկ, մազ, զգալ, զրուցել, պանիր, պայուսակ, պատմել, պարապել, պարել, կարապ, նապաստակ, հոյակապ, հրատապ, ապակի, կապիկ, խանութ, խումբ, գլխարկ, նախագահ, սխալ, խոսել, խնդրել, տղա, օղ, աստղ, մեղր, աղ, ղեկ, սեղան, գյուղ, գեղեցիկ, եղանակ, դեղ, կղզի, նեղ, աղվես, աղավնի, աղմուկ, այստեղ:

Напишите во множественном числе.

Բժիշկ, ուսանող, աշակերտ, բանվոր, շուշան, ժամացույց, դժվար, զարդ, զգեստ, զինվոր, մազ, պայուսակ, կարապ, նապաստակ, հրատապ, ապակի, կապիկ, խանութ, խումբ, գլխարկ, տղա, օղ, աստղ, մեղր, ղեկ, սեղան, գյուղ, կղզի, նեղ, աղվես, աղավնի, գունդ, գնդակ, խումբ:

Переведите на армянский язык.

Дети во дворе. Тетрадь чистая. Чай горячий. Мясо свежее. Вода теплая. Кофе горячий. Хлеб свежий. Груша красная. Яблоко зеленое. Он плохой студент. Она хорошая ученица. Мы хорошие друзья. Я хороший друг. Ты хороший человек.

Урок 5

Фонетика

Согласные :      Ջջ Ճճ Չչ

{дж} {тч"} {ч}

Отрицательные местоимения

ոչ ոք, ոչինչ, ոչ մեկը, ոչ մի

Отрицательные формы вспомогательного глагола.

Числительные.

Звук ջ входит в ряд ջ звонкий, ճ глухой, չ глухой придыхательный.

Согласные Ջջ {дж}

Звук Ջջ похож на английский звук j в словах джинсы, джинн, Джек, Джоли. Если в русском языке в этих словах дж произносится как последовательность двух звуков {д} и {ж}, то в армянском языке язык быстро двигается назад от того места, где произносится {д}, к тому месту, где произносится {ж}.

Прочитайте вслух и переведите: ջուր, ջան, ջութակ, ջայլամ, նարինջ, կամուրջ, ջահ, ջինջ, Ջերմուկ, ջազ, ջրաղաց, ջրել, ջարդել :

Фразы.

1.– Բարի՛ գիշեր, Անուշ: 2.– Ցտեսությո՛ւն, Արամ:

– Բարի՛ գիշեր, Մարիամ: – Հաջողություն , Կարեն:

3 .       -Բարև:

      -Ողջույն:

      -Ի՞նչ կա, չկա:

      -Ոչինչ, ամեն ինչ կարգին է:

      -Դե լավ, հաջող:

      -Առա՛յժմ:

Согласные Ճճ {тч}

Звук Ճճ произносится без придыхания и образуется там, где ջ. При произношении ճ кончик языка упирается в верхнее нёбо – плотнее и напряжённее, и ճ образуется в верхней полости рта.

Прочитайте вслух и переведите:

ճանճ, ճիճու, ճուտ, ճագար, ճամպրուկ, մուրճ, ճնճղուկ, ճանկ, ճյուղ, ճիշտ, տաճար, ճաշ, ճաշել, ճնշել:

Согласные Չչ {ч}

Буквой Չչ обозначается звук Ч.

Прочитайте вслух и переведите:

չորս, չոր, չար, չմուշկ, չամիչ, ի՞նչ, երգիչ, նկարիչ, դարչին, ոչխար, չորանալ, չվել, չվերթ, Չինաստան:

Диалоги.

1. – Անի՛, թեյ խմո՞ւմ ես:

– Ո՛չ, շնորհակալ եմ, ես թեյ չեմ սիրում:

– Իսկ սու՞րճ:

–Ա՛յ, սուրճ կխմեմ:

2. – Ցուրտ է, այո՞, Նարինե՛:

– Ո՛չ, ցուրտ չի (չէ), այսօր ավելի տաք է, քան երեկ:

3. – Երեկ ցուրտ էր, հա՞, Մարինե:

– Հա՛, երեկ շատ ցուրտ էր:

Отрицательные местоимения (ժխտական դերանուններ)

ոչ ոք – никто, ոչինչ – ничто,

ոչ մեկը, ոչ մի – ни один, ни одна, ни одно

Отрицательные местоимения используются в отрицательных предложениях.

Ոչ ոք չի գրում : Никто не пишет.

Ոչինչ չի մոռացվում: Ничто не забывается.

Ոչ մի մարդ չկար: Ни одного человека не было.

Ոչ մեկը չէր վազում: Никто не бежал.

Отрицательные формы вспомогательного глагола

Образуются при помощи приставки չ, которая прибавляется к положительным формам вспомогательного глагола и пишется с ним слитно.

Наст. в./я Прош. в./я

I лицо չեմ, չենք I лицо չէի, չէինք

II лицо չես,չեք II лицо չէիր, չէիք

III лицо չէ (չի), չեն III лицо չէր, չէին

Вспомогательный глагол в единственном числе 3-го лица имеет две отрицательные формы չէ – {чэ} չի – {чи}. При спряжении личных форм употребляется չէ. Рассмотрим следующие примеры.

Наст. в./я

Прош. в./я

Ես ուրախ չեմ: (Я не рад)

Ես ուրախ չէի: (Я не был рад)

Դու ուրախ չես:

Դու ուրախ չէիր:

Նա ուրախ չի(չէ):

Նա ուրախ չէր:

Մենք ուրախ չենք:

Մենք ուրախ չէինք: (Мы не были рады)

Դուք ուրախ չեք:

Դուք ուրախ չէիք:

Նրանք ուրախ չեն:

Նրանք ուրախ չէին:

Также չի употребляется в качестве частицы не, обозначающей отрицание.

В данных случаях она пишется перед глаголом, к которому относится отрицание. Это правило касается предложений, где глагол употребляется в третьем лице единственного числа.

Նա չի գնա: Он не уйдет.

Արամը պանիր չի սիրում: Арам не любит сыр.

Прочитайте и переведите диалог !

– Ես ուսանող եմ: – Մենք ուսանողներ ենք:

– Ո՛չ, դու ուսանող չես: – Ո՛չ, դուք ուսանողներ չեք:

– Դու վարո ՞րդ ես: – Դուք վարո ՞րդ եք:

– Չէ՛, ես վարորդ չեմ: – Ո՛չ, ես վարորդ չեմ:

Запомните.

ի՞նչ –что? вопросительное местоимение

Диалоги.

1.– Ի՞նչ կա պայուսակում: Что есть в сумке?

Ոչինչ: Ничего.

– Ոչ մի բան Ничего.

– Ոչ մի բան էլ չկա: Ничего нет.

2. – Ի՞նչ է պատահել: Что случилось?

– Ոչ մի բան: Ничего.

– Ոչինչ էլ չի պատահել: Ничего не случилось?

3. – Ի՞նչ կա, չկա։ Что нового? Как дела? Как жизнь?

–Ո՛չինչ: Ничего.

– Ամեն ինչ լավ է։      Все хорошо.

–Ամեն ինչ կարգին է: Всё в порядке.

–Նորմալ է: Нормально.

–Կամաց-կամաց: Потихоньку!

–Ոչ մի բան: Ничего.

–Սովորական: Как обычно!

–Ոնց որ միշտ: Как всегда.

–Դե լավ: Ну ладно, ну хорошо.

4. -Ի՞նչ արժե (разг.արժի): Сколько стоит?

–Ի՞նչ արժե այս գիրքը: Сколько стоит это книга?

–980 դրամ:

–Ի՞նչ արժե այդ պայուսակը: Сколько стоит это сумка?

–15000 դրամ:

Следите за фразовым ударением.

կարելի՛ է- можно      կարելի՛ էր – можно было

չի՛ կարելի – нельзя      չէ՛ր կարելի – нельзя было

В армянском языке имеются количественные и порядковые числительные.

СЧЁТ:

1 – մեկ

20 – քսան

2 – երկու

30 – երեսուն

3 – երեք

40 – քառասուն

4 – չորս

50 – հիսուն

5 – հինգ

60 – վաթսուն

6 – վեց

70 – յոթանասուն

7- յոթ

80 – ութսուն

8 – ութ

90 – իննսուն

9 – ինը

100 – հարյուր

10 – տասը

1000 – հազար, միլիոն միլիարդ:

Числительные от 11 до 99 пишутся слитно, а в остальных случаях – раздельно.

175 – հարյուր յոթանասունհինգ

1062 – հազար վաթսուներկու

1149 – հազար հարյուր քառասունինը

Прочитайте вслух и переведите: քսանութ, երեսունվեց, վաթսունմեկ, տասնհինգ, ութսունչորս, իննսուերեք, յոթանասունյոթ, հիսունվեց, հարյուր տասներկու, հազար ութ հարյուր քառասունյոթ, չորս հազար ութ հարյուր իննսունյոթ:

б) Порядковые числительные составляются из количественных с суффиксами րորդ {р’ор’д} и երորդ {эр’ор’д}. В порядковом числительном первым будет առաջին, а երկու, երեք, չորս получаются путём прибавления суффикса րորդ, а остальные – երորդ {эр’ор’д}.

II – երկրորդ, III- երրորդ, IV-չորրորդ.

VI – վեցերորդ

XI – տասնմեկերորդ

Прочитайте вслух и переведите: քսանմեկերորդ, երեսունչորսերորդ, իննսունյոթերորդ, հարյաուր յոթանասուներորդ, հարյոր ութսունչորսերորդ:

Диалоги:

1. – Ի՞նչ արժե (разг.արժի): Сколько стоит?

– Ի՞նչ արժե այս գիրքը: Сколько стоит эта книга?

– 980 դրամ:

– Ի՞նչ արժե այդ պայուսակը: Сколько стоит эта сумка?

– 15000 դրամ:

2. – Ի՞նչ արժե նարինջը: Сколько стоит апельсин?

– Կիլոգրամը 2000 դրամ: Килорамм 2000 драм.

– Ի՞նչ արժե չամիչը: Сколько стоит изюм?

– 1400 դրամ: 1400 драм.

– Տվե՛ք, խնդրում եմ, 2 կիլոգրամ նարինջ և 1 կիլոգրամ չամիչ: Дайте, пожалуйста, 2 кг апельсинов и 1 кг изюма.

– Խնդրեմ, վճարեցեք 5400 դրամ: Пожалуйста, заплатите 5400 драм.

3. –Կարե՛ն:

– Ի՞նչ:

– Քանի՞ լեզու գիտես:

– Երկու՝ անգլերեն և ռուսերեն:

– Իսկ հայերե՞ն:

– Նոր եմ սովորում:

– Ինչքա՞ն ժամանակ է:

– Երկու ամիս է:

4.       – Անտոն, դու արդեն հայերեն գիտե՞ս:

– Չէ, դեռ չգիտեմ: Իսկ դու՞:

– Ես արդեն մի քանի բառ գիտեմ:

– Ապրե՛ս: Կեցցե՛ս:

Фразы:

Ցտեսությո´ւն – До свидания.

Կտեսնվե´նք – До встречи.

Մի´նչ հանդիպում – До скорой встречи

Հաջողությո´ւն – Счастливо.

Запомните!

Товарищ