Ը

Ը. Եւ մինչդեռ *կայր նա կախեալ այնպէս՝ խաւսեցաւ զայս ամենայն. եւ գրեցին ատենակալ դպիրքն նշանագրացն. զի առ ոչինչ համարեալ զկախաղանն, եւ ոչ զբրածեծ գանին գրեաց ինչ զվիշտս. զի ջարդեալ էր զամենայն մարմինսն յոզորածեծն առնելոյ։ 2 Եւ այլ եւս *բազում քան զայս խաւսեցաւ՝ *մինչդեռ կայր կախեալ գլխիվայր, եւ գրեցին եւ *մատուցին *զայն առաջի թագաւորին. քանզի * էր *կախեալ զեաւթն աւր զմիոյ ոտանէն։ 3 Եւ յետ այսորիկ ետ հրաման, եւ իջուցին զնա անտի։

4 Սկսաւ *խաւսել ընդ նմա թագաւորն Հայոց Տրդատ եւ ասէ. «Զի՞նչ ունիս, եւ կամ զի՞նչ եդեր ի մտի, լինե՞լ կցորդ կենաց իմոց, որպէս աշխատեցարն ընդ իս *ի մանկութենէ վաստակովք, եթէ մեռանել տարապարտուց, ի տարապարտ խորհուրդս ընդունայնութեան մտացդ՝ ուր կասդ իսկ»։ 5 Նա պատասխանի ետ եւ ասէ. «Փութամ ես ելանել ի մարմնոյս, եւ առնուլ զկեանսն յաւիտենից. այլ տո՛ւր հրաման վասն իմ որպէս եւ կամիս, զի՛նչ *մահ եւ *հրամայես ի վերայ իմ»։

6 Ետ պատասխանի *արքայ եւ ասէ. «Ոչ տամ զայդ պարգեւ՝ եթէ լիցի քեզ վախճան մահու երագ երագ եւ հանգչել ի տանջանաց, զոր կոչես դու կեանս յաւիտենից. այլ կտտել զքեզ յերկար, զի *ոչ լիցի հնար քեզ *երագ մեռանել, այլ *տանջել զքեզ յերկար եւ պահանջել ի քէն զանարգանս դիցն եւ զյամառութիւնդ քո, որ ոչ կամեցար պաշտել զնոսա»։

7 Եւ ետ հրաման բերել կոճեղս փայտից, եւ առնել ըստ ոլոքի խոտցաց *ոտից նորա. եւ դնել եւ պնդել ուժգին առատկաւք, մինչեւ իջանէր արիւնն ընդ ծայրս ոտից մատանց նորա. եւ ասէ. «Գիտիցե՞ս կամ զգայցե՞ս ինչ արդեաւք զցաւսդ»։ 8 Նա պատասխանի ետ եւ ասէ. «Տուաւ ինձ զաւրութիւն, քանզի խնդրեցի ես յԱրարչէն արարածոց, որ է ճարտարապետ եւ Արարիչ ամենայնի՝ որ երեւի *եւ որ ոչն երեւի»։ 9 Եւ հրամայեաց, եւ լուծին զնա յայնմանէ։

10 Եւ ետ հրաման բերել բեւեռս երկաթիս եւ վարել ընդ ներբանս ոտից նորա. եւ առեալ զձեռանէ նորա աստի եւ անտի՝ ընթացուցանէին զնա յայս կոյս եւ յայն կոյս. եւ արիւնն հոսէր իջանէր յոտից անտի, եւ ոռոգանէր զերկիրն սաստիկ յոյժ։ 11 Եւ դարձեալ *ասէ ցնա. «Ա՞յդ են աներեւոյթ արարածք Աստուածոյն քո, զոր դուն տեսանես»։

12 Նա ասէ. «Բարիոք ասացեր, եթէ այս իցեն աներեւոյթ արարածք Աստուծոյն իմոյ. վասն զի Սերմանի տկարութեամբ՝ եւ յառնէ զաւրութեամբ. սերմանի անարգութեամբ՝ եւ յառնէ փառաւք։ 13 Զի Լալով լան՝ որք տանիցին զսերմանիս իւրեանց, այսինքն են վիշտք *եւ չարչարանք, որ *հասանեն *մեզ որ վասն աստուածպաշտութեանն են. այլ յորժամ * որայն ի հունձս եկեալ մատուսցէ զատոքութեանն բերրի զպտուղ սերմանողացն՝ *ընդ նմին եւ զցնծութիւն բերկրութեան ուրախութեանց ամենայնի բերէ»։

14 Ասէ թագաւորն. «Բախեցէ՛ք զաման լալոյ արտասուացն. թող եկեսցէ դմա ուրախութիւն»։ 15 Եւ հանին նմա կռուփս ի գլուխն, հարկանելով *զնա անհնարին։ 16 Սկսաւ հարցանել զնա եւ ասէ. «Ա՞յդ է ուրախութիւնն»։ 17 Եւ նա ասէ. «Այո՛ այս է. զի թէ ոչ քրտնեսցի մշակն *ի տապ խորշակի ջերմոյն արեգակնակէզ լինելով՝ *ոչ ըմբռնէ զարդիւնս շայեկանս ուրախութեան պտղոցն ձմերայնւոյն հանգստեան»։ 18 Ետ պատասխանի արքայ *եւ *ասէ. «Դու * աստէն իսկ աշխատեա՛ց ի մշակութիւն տանջանացդ, յորում կասդ»։

19 Եւ ետ հրաման բերել *աղ *եւ բորակ եւ բարկ քացախ, եւ ընկենուլ զնա յորսայս, եւ դնել զգլուխ նորա ի հիւսանց մամուլս եւ դնել փող եղեգան ի քիթս նորա, եւ արկանել զայն ընդ քիթս նորա։

20 Եւ յետ այսորիկ *ետ հրաման, եւ բերին պարկս աւդենիս մեծամեծս եւ լցին զայն մոխրով հնոցի. եւ արարին թուլագոյն, զի մի՛ կարի լի իցէ, վասն տուրեւառ շնչոյն, զի հարկանելով ընդ խելսն վտանգեսցէ զնա։ 21 Եւ ագուցին զայն ի գլուխ նորա, եւ *կապեցին զբերան պարկին ի փողս նորա. եւ կաց նովաւ աւուրս վեց։ 22 Եւ յետ այսորիկ ետ հրաման, եւ *ածին առաջի թագաւորին, եւ ի բաց հանին զպարկն ի գլխոյն։

23 Սկսաւ *խաւսել *թագաւորն եւ ասէ. «Ուստի՞ գաս. թերեւս յարքայութենէ անտի գայցես զոր ասէին»։ 24 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս եւ ասէ. «Այո՛, ի՛սկ յարքայութենէ զոր ասէի՝ անտի գամ. վասն զի արժանի արար զիս Աստուած զայս ամենայն կրել *յանձին վասն անուան իւրոյ։ 25 Արդարեւ իսկ կայ մնայ *ինձ արքայութիւնն որ ոչ անցանէ. փոխանակ *մոխրոյն՝ անթառամ ծաղիկքն, եւ փոխանակ քացախոյն՝ անսպառ ուրախութիւնքն»։

Թ

Թ. *Եւ սաստկացեալ թագաւորին՝ ետ պնդել զոտս նորա ի հրապոյրս տկաց, եւ կախել զնա գլխիվայր. եւ ետ դնել ձագար ի նստոյ տեղւոջ նորա, եւ արկանել ջուր տկաւ *յորովայն նորա։ 2 Եւ ետ * հրաման, եւ իջուցին յայնմանէ. եւ սկսաւ հարցանել զնա եւ ասէ. «Առնե՞ս զկամս *իմ, թէ ոչ պաշտես զդիսն, որ են ամենայն երկրի կեանք եւ շինութիւն»։

3 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս եւ ասէ. «Ես Տեառն Աստուծոյ իմոյ երկիր պագանեմ, զի նա է արարիչ եւ կեանք եւ շինութիւն. եւ զՈրդին հաստիչ եւ համազաւր եւ համագործ, եւ զՀոգի նորին, որ ելից իմաստութեամբ զամենայն տիեզերս։ 4 Այլ զկուռս կռեալս, կոփեալս, քերեալս եւ արարեալս՝ ոչ կալայ երբեք *առ աստուածս, եւ *մի՛ *լիցի այլ ունել՝ մինչեւ իցէ շունչ իմ ի մարմնի իմում»։ 5 Ետ պատասխանի թագաւորն եւ ասէ. «Փոխանակ զի իշխեաց ասել կռեալս եւ քերեալս դիցն՝ պահանջեսցի դա ընդ այդորիկ»։

6 Եւ ետ հրաման քերել զկողս նորա երկաթի քերչաւք, մինչեւ ոռոգան վայրքն ամենայն յարենէ նորա։ 7 Եւ սկսաւ ասել ցնա. «Արդ արասցե՞ս զկամս իմ, Գրիգորիոս, որ յայդպիսի տանջանս մատնեցար»։ 8 Ասէ *ցնա. «Ինձ լիցի պահել զուխտ աստուածպաշտութեան, զոր ուսայ ի մանկութենէ իմմէ, որ կարողն է փրկել զիս յամենայն նեղութենէ , եւ զքեզ արկանել ի տանջանս՝ որ ոչ ճանաչես զնա, եւ դարձեալ զայլս եւս զարհուրեցուցանել կամիս եւ քակել ի պաշտմանէ սիրոյ նորա»։ 9 Ետ պատասխանի թագաւորն եւ ասէ. «Ո՞ւր է Աստուած քո, որ փրկէն զքեզ ի ձեռաց իմոց, եւ կամ դատի, որպէս ասացեր, դատաստանաւք իւրովք»։

10 Եւ ետ հրաման, եւ բերին տատասկ երկաթի բազում սակառեաւք, եւ *արկին ի վերայ գետնի թանձր. եւ մերկացուցին զԳրիգորիոս, եւ արկին ի վերայ տատասկին մերկ. եւ ծակոտեալ լինէին մարմինք նորա առ հասարակ. եւ քարշեցին եւ թաղեցին զնա ի տատասկին. եւ շրջշրջէին զնա անդէն, մինչեւ առ հասարակ ծակոտեցան մանրիկ մարմինք նորա, մինչ զի ոչ մնաց ի նմա տեղի ողջ։

11 Եւ ի միւսում աւուրն ածին զնա առաջի նորա։ 12 Սկսաւ հարցանել զնա եւ ասէ. «Զարմացեալ զարմացեալ եմ, եւ կարի քաջ. զիա՛րդ կեաս դու կենդանի. եւ ոչ ինչ գրեցեր դու զցաւսդ, եւ խաւսիս եւս. զի արժան էր, թէ վաղուց էիր դու վախճանեալ ի տանջանաց այտի»։

13 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս եւ ասէ. «Ոչ է իմ ժուժկալութիւն տոկալոյդ՝ իմով զաւրութեամբ, այլ ուժով շնորհի Տեառն իմոյ, եւ իմոյ յաւժարութեան կամացս, որ խնդրեցի ի նմանէ, զի եւ դու զփորձ առցես զծառայիս Աստուծոյ. զի գիտասցես, թէ ոչ ոք կարէ մեկնել զյուսացեալս ի նա ի սիրոյ նորա։ 14 Զի նա տայ ոյժ եւ զաւրութիւն համբերութեան՝ համբերել նեղութեանց *եւ փորձութեանց. զի ամաչեսցեն անաւրէնք յունայնութեան իւրեանց *եւ յամբարշտութեան եւ յապստամբութեան իւրեանց, որ իբրեւ զքեզդ իցեն, եւ կացցեն *ամաւթով յաւուրն այցելութեան եւ յանդիմանութեան»։

Ժ

Ժ. Եւ ետ հրաման արկանել կապիճս երկաթիս ի ծունկս նորա եւ վարել ուռունս ստուարս եւ բառնալ ի կախաղան՝ մինչեւ *յաւշեսցին ծունկք նորա անդէն։ 2 Եւ կաց կախեալ այնպէս զերիս աւուրս։

3 Եւ յաւուրն չորրորդի հրաման ետ թագաւորն եւ իջուցին զնա ի կախաղանէն եւ ածին կացուցին զնա *առաջին նորա։ 4 Խաւսել սկսաւ թագաւորն եւ ասէ. «Տե՛ս դու Գրիգորիոս զի ոչ փրկեաց զքեզ սնոտի յոյսն քո յոր յուսայիր դու *չեհան զքեզ ի ձեռաց իմոց»։

5 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս եւ ասէ. «Տե՛ս դու զի սնոտի են յոյսքն քո եւ *ոչ կարացին *հաւանեցուցանել եւ ոչ երկեցուցանել զիս զի զոր դուն պաշտես՝ սնոտի է եւ ամենայն գործ *մոլորութեան քոյ։ 6 Այլ տե՛ս դու զի ո՛չ ի տանջանաց քոց երկեայ ինչ ես *եւ ոչ զսաստ ահի քոյ համարեցայ այլ զաւրութեամբ Տեառն իմոյ մարտեալ ընդ թշնամւոյն ՝ որ ի ծածուկն քեւ պատերազմի ընդ ճշմարտութեան եւ մատնեցի զմարմինս իմ *ի կիզումն տանջանաց *զի եթէ վաղ եթէ անագան ՝ *սակայն քակտի հնացեալ մարմինն զի եկեսցէ ճարտարապետն գտեալ զորդիս մարդկան՝ *միւսանգամ *զնոյն հնացեալն անդրէն նորոգեսցէ։ 7 Զի զորոց *զոգիսն գտանէ ի պարկեշտութեան *ի զգաստութեան ի սրբութեան ի քաղցրութեան ի հեզութեան յաստուածպաշտութեան կեցեալ ՝ նորոգէ զարդարէ կեցուցանէ զնոյն ոգիս նովին մարմնով։ 8 Իսկ զորս գտանէ յանաւրէնութեան եւ յամբարշտութեան յաստուածատեցութեան *ի կռապաշտութեան կեցեալ՝ թէպէտ եւ բուսանել բուսանին մարմինք նոցա *առ ժամանակ մի՝ այլ *զնոսին նովին ոգւով եւ նովին մարմնով արկանէ ի գեհեն *յանշէջ հուրն յաւիտենից տանջանս մանաւանդ զայնոսիկ որ իբրեւ զքեզդ են ի կռապաշտութեան»։

9 Իսկ իբրեւ *լուաւ զայն թագաւորն՝ բարկացաւ ընդ բանսն եւ ասէ. «Ինձ ոչ է փոյթ զայնմանէ թէ նորոգեսցէ՞ զքեզ Աստուածն քո թէ ոչ *ինձ ոչ է պէտ զայնմանէ։ 10 Այլ զի ասացեր եթէ զքեզ յանշէջ հուրն արկանէ ՝ ես զքեզ *աստէն իսկ այրեցից շիջանուտ հրով տեսցուք քո Աստուածն զի՞ արասցէ»։

11 Եւ ետ հրաման երկաթի պուտամբք հալել կապար *եւ մինչդեռ ջերմ էր՝ իբրեւ զջուր հոսել արկանել զմարմնով նորա։ 12 Եւ այրեցին զմարմինս նորա առ հասարակ եւ ոչ մեռաւ այլ կայր մեծաւ ուժով եւ զինչ հարցանէին՝ վաղվաղակի տայր պատասխանի։

13 Եւ զարմացեալ թագաւորն ընդ ժուժկալութիւն համբերութեանն *կարի անհնարին եւ *ընդ տոկալ նորա ՝ եւ ասէ թէ Զիա՞րդ կայ ի քեզ շունչդ յայդչափ ժամանակաց *եւ ի չարաչար տանջանացդ որով զքեզն կտտեցի»։ 14 Ետ պատասխանի Գրիգորիոս եւ ասէ. «Ո՞չ վաղ իսկ ասացի քեզ եթէ զի առցես դու զփորձ համբերութեան ծառայիս Աստուծոյ զի տայ զաւրութիւն յամաւթ առնել զայնոսիկ որ առանց նորա իցեն եւ մարտնչիցին ընդդէմ նորա իբրեւ զքեզդ։ 15 Զի այսպէս ասէ Ոչ թողից զձեզ եւ ոչ ընդ վայր հարիցա։ 16 Արդ՝ այս է պահպանութիւն նորա առ արարածս իւր *եւ առ սիրելիս իւր զի պահեսցէ զնոսա ի հաւատս իւրեանց որ ի նա մինչեւ հատուսցէ նոցա ի գալստեան իւրում»։

ԺԱ

ԺԱ. Եւ մինչդեռ խորհէր Տրդատիոս խաւսել եւ այլ ողոքով ընդ նմա եւ յղել պատգամ եւ խոստանալ կեանս եւ պատիւս որում ոչ ինչ էր *լսելոց.– « Եթէ այնմ եւս ոչ լսիցէ՝ *ասէ եւ այլ եւս յաւելից եւ *ի տոկ *կտտեցից յառաջ *մատուցեալ ոմն ի նախարարացն *որում անուն էր Տաճատ փեսայ Արտաւանայ սպարապետի արքայի՝ սկսաւ խաւսել եւ տալ տեղեկութիւն եւ ասել այսպէս վասն նորա թէ Վասն զի չէ պարտ կենաց՝ վասն այնորիկ ոչ կամի կեալ *եւ զլոյս տեսանել։ 2 Զի այսքան ժամանակք են որ առ մեզ բնակեալ է եւ ոչ գիտէաք զսա այլ դա է որդի Անակայ մահապարտի որ սպան զհայր քո Խոսրով եւ արար խաւար *Հայոց աշխարհիս եւ ի կորուստ մատնեաց *զայս աշխարհ եւ ի գերութիւն արդ՝ չէ պարտ կեալ դմա զի որդի վրիժապարտի է դա »։

3 Եւ յետ այսչափ հարցից եւ տանջանաց գանից եւ բանտից *գելարանաց եւ *կախաղանաց *դառն նեղութեանց *եւ ամենայն կտտանաց որով կտտեցին զնա բազում համբերութեամբ յանձն իւր տարեալ վասն անուան *Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի այդ՝ իբրեւ այնմ եւս հասանէր թագաւորն ի վերայ իրացն *եթէ արդարեւ որդի Անակայ Պարթեւի է որ սպան զԽոսրով *հայր նորա՝ հրաման տայր *կապեալ ոտիւք եւ կապեալ ձեռաւք եւ կապեալ պարանոցաւ խաղացուցանել զնա *յԱյրարատ գաւառ եւ տալ զնա ի դղեակ բերդին Արտաշատ քաղաքի եւ իջուցանել ի վիրապն ներքին որ անհնարին էր խորութեամբ մինչեւ *անդէն մեռցի։ 4 Եւ եղեւ նա յայնմ վիրապի *ամս երեքտասան։ 5 Եւ ինքն իսկ թագաւորն *խաղայր գնայր ի ձմերոց յԱյրարատ գաւառ ի Վաղարշապատ քաղաք *ի Հայոց աշխարհ յարեւելս։