Զ

Զ. Խաւսել սկսաւ թագաւորն եւ ասէ. «Քանի՞ցս անգամ տուեալ է քեզ խրատ եւ պատուէր, զի մի՛ երկրորդեսցես առաջի իմ զհաստուածս բանիցդ առասպելաց, զոր յաւդեալ եւ ուսեալդ ես, զոր ոչդ վայել է քեզ խաւսել. վասն որոյ ես խնայեցի ի քեզ՝ *իբրեւ ի վաստակաւոր, զի եկեսցես ի կարգ ուղղութեան՝ պաշտել զդիսն։ 2 Զորոց դու առեալ զնոցա պատիւն՝ ումպէտ կարդաս արարիչ. եւ որ են իսկ ճշմարտիւ արարիչ՝ թշնամանես, եւ զմեծն Անահիտ, որով կեայ եւ զկենդանութիւն կրէ երկիրս Հայոց. եւ ընդ նմին եւ զմեծն եւ զարին Արամազդ, զարարիչն երկնի եւ երկրի. ընդ նմին եւ *զայլ աստուածսն կոչեցեր անշշունչս եւ անմռունչս. եւ ի մեզ եւս ձգտեցար դնել թշնամանս, համարձակեցար ասել ձիս եւ ջորիս։ 3 Եւ քանզի զամենայն թշնամանս յաճախեցեր, մինչ իշխեցեր եւս մեզ ասել անասունս՝ արդ ես արկից զքեզ ի տանջանս եւ եդից դանդանաւանդ ի կզակս քո. զի *գիտասցես *եթէ ի սին բանից քոց, զոր *յաճախեցեր առաջի իմ ասել՝ *վաղվաղակի եղեն քեզ արդիւնքն։ 4 Եւ այս, ասէ, մեծ է ինձ, որ խաւսեցայս ընդ քեզ *եւ մեծարանս եդի քեզ, եւ դու ետուր ինձ պատասխանի *իբրեւ ընկերի»։

5 Եւ ետ կապել զնա ձեռս յետս, եւ արկանել գայլ ի բերան նորա. եւ ետ կախել շառաշեղս աղի ի վերայ ողին նորա, եւ տալ գելոցս կրծից նորա , եւ արկանել առասանս ի կապս կրծից *գելարանացն, կապել եւ համբառնալ ի բարձրաւանդակ տանիս ապարանից որմոյն մենքենայիւք։ 6 Եւ կայր պրկեալ կապեալ այնպէս զաւուրս եաւթն։ 7 Եւ *յետ եաւթն աւուրն ետ հրաման, եւ լուծին զնա ի չարաչար եւ ի դառն կապանացն, եւ ածին կացուցին առաջի նորա։

8 Սկսաւ հարցանել ցնա, թէ «Զիա՞րդ կարացեր ժուժալ, տոկալ, տեւել , մնալ եւ հասանել մինչեւ ցայսաւր։ 9 Եւ կամ առե՞ր զչափ, թէ արդարեւ իբրեւ զէշ եւ իբրեւ զջորի այնպէս ըստանձնեալ բեռինս պահեցեր եւ ետեղակալ կացեր դու բեռամբն հանդերձ։ 10 Վասն զի իշխեցեր դու թշնամանել զդիսն թէ անշարժ են՝ վասն այսորիկ հատուցին քեզ զայսպիսի պատուհաս։ 11 Իսկ արդ՝ եթէ ոչ առցես դու յանձն պաշտաւն տանել դիցն, եւ յաճախեսցես դու ի նոյնպիսի թշնամանս աստուածոցն՝ եւ այլ եւս չարք չարագոյն անցք անցանիցեն ընդ քեզ»։

12 Գրիգորիոս ասէ. «Վասն *դիցն թէ ասես, զոր կոչես դու աստուածս՝ * ստոյգ իսկ են հաստուածք. վասն զի *հաստեալք են ի մարդկանէ, եւ եղեալք պատկերք ի ձեռաց ճարտարի. ոմն փայտեայք են *եւ ոմն քարեայք. ոմն են պղնձիք եւ ոմն են արծաթիք եւ ոմն ոսկիք. ոչ խաւսեալ նոցա երբեք *եւ ոչ իմացեալ եւ ոչ զմտաւ *ինչ ածեալ, ոչ վասն քո *եւ ոչ *վասն իմ։ 13 Եւ *դու ինքնին իսկ քեզէն վկայես ինձ, թէ ոչ երբեք ասացեալ է նոցա ցքեզ զայդ վասն իմոյ տանջելոյս *ի քէն. եւ կամ *բնաւ արդեաւք իմացա՞ն քարինք անմռունչք զցաւս մարդկան։

14 Այլ վասն որոյ կապեցեր ինձ աղ, զի կտտեցայց ես կապանաւք՝ յուսամ ես ի Տէրն իմ, որոյ են ստացուածք իւր երկինք եւ *երկիր, եւ յՈրդին համագործ եւ ի Հոգին բարեխաւս, զի համեմեսցեն զանհամութիւնս իմ ստուգութեամբ աղիւն ճշմարտութեան որ ոչ անցանէ։ 15 Եւ ինձ տացէ զամենահեշտ լուծն խոնարհութեան թեթեւութեան պարգեւացն, որ ոչ անցանէ յաւիտեանս յաւիտենից. որ բարձրացուցանէ զխոնարհս իւրով մարդասիրութեամբն *յայն յանսպառ եւ յանվախճան հատուցմունսն, յանկէտ եւ յանժամանակ, յանթիւ յաւուրն ընտրութեան դարին մտելոյ եաւթներորդին, իբրեւ հանգուցանէ զամենայն վաստակաւորս իւր եւ պարգեւեսցէ իւրով մեծութեամբն։

16 Իսկ որ պաշտեն զկուռս քարեղէնս՝ *ասէ մարգարէն վասն նոցա, թէ Իջցեն որպէս զվէմս ի ջուրս բազումս։ 17 Իսկ *որ զփայտակերտ քանդակեալսն պաշտեն՝ այսպէս ասէ վասն նոցա, թէ Հուր վառեցաւ ի վերայ ամենայն փայտի ագարակի, եւ այրեսցէ զմեղաւորս, եւ մի՛ շիջցի *։ 18 Իսկ որ պաշտեն *զարծաթեղէնս եւ զոսկեղէնս՝ այսպէս ասէ. Արծաթ նոցա եւ *ոսկի նոցա մի՛ կարասցէ փրկել զնոսա յաւուր բարկութեան Տեառն. որ կարողն է կախել նոցա բեռինս ծանրութեան եւ ամենայն դիմադարձաց *եւ մեղաւորաց, որ իբրեւ զքեզդ իցեն ամբարիշտք»։

Է

Է. Եւ յետ այսորիկ հրամայեաց կախել զնա գլխիվայր զմիոյ ոտանէն. զի մինչ դեռ *կայցէ գլխիվայր՝ ծխեսցեն ի ներքոյ նորա աղբ, եւ արբցէ գան սաստիկ բրաւք դալարովք։ 2 Եւ տանջեցին զնա տասն այր՝ ըստ հրամանի թագաւորին. եւ կայր նա կախեալ այնպէս աւուրս եաւթն։

3 Արդ՝ *մինչ դեռ կայր նա կախեալ՝ սկսաւ խաւսել *ի կախաղանին այսպէս. « Գոհանամ զքէն, Տէր, որ արժանի արարեր զանարժանութիւնս իմ քոյոյ պարգեւիդ. զի ի սկզբանէ իսկ սիրեցեր զստեղծուածս ձեռաց քոց, եւ ետուր *զփափկութիւն անաշխատ հանգստեան դրախտին վայելչութեան. անմահս, անցաւս, անանց կենաց վիճակացն ուրախութեան պատրաստեցեր՝ *եթէ կացեալ էաք ի պատուիրանին, զոր եդեր *ի ծառոյն չճաշակելոյ. զի ասացեր, թէ Մի՛ ուտիցէք յայդմ ծառոյ, զոր պատուիրեցի չուտել ի դմանէ *. իբրեւ *ոչ թէ ծառն անուանեալ կենաց՝ կարէր տալ կենդանութիւն առանց քոյոյ բանիդ հրամանի կամացդ բարերարութեան, որ է *կամք քո *եւ բանդ եւ բարերարութիւնդ՝ միածին Որդիդ, ծնունդ Աստուածութեան քո. եւ Հոգիդ սուրբ, որ ի քէն բղխէ լնու զամենայն տիեզերս, որ է ընդ քեզ եւ ընդ միածնիդ յԷութեանդ քում։

4 Զի եթէ կացեալ էաք ի պատուիրանիդ քում, Տէր , եւ պահեալ էր *զպատուիրանս, զոր եդեր վասն լաւութեան հանդիսի փորձութեան մերոյ՝ շնորհեալ լինէր քո մեզ զկեանս անցաւս, անաշխատս, անբիծս, անհոգս, անտրտումս, առանց ծերանալոյ։ 5 Եւ յետ սերելոյն եւ բազմանալոյն, որ պատուիրեցեր կեալ մարմնաւորապէս, անամաւթ փառաւքն զգեցեալ իբրեւ հանդերձիւ ի դրախտին քում, յոր եդեր զմեզ, եւ յետ այնորիկ, որպէս յետ սրբութեան ամուսնութեան եւ որդի ծնանելոյ Ենովքայ, վերացուցեր զնա *ի կարգս հրեշտակաց յուրախութեան վիճակն անմահութեան. արդ՝ եթէ կացեալ *էաք ի պատուիրանիդ ի քում հրամանի՝ ցուցեր դու մեզ աւրինակ զԵնովք , զի եւ զմեզ *յետ ի դրախտին *վայելից եւ յետ երկրաւոր կարգացս՝ յանմահութիւն փոխեալ լինէր *քո զմեզ իբրեւ զԵնովք ի կարգս *հրեշտակաց. եւ միահաղոյն ածեալ *լինէր զարքայութիւն քո , զոր պատրաստեցեր կանխաւ ի փառս մեր՝ մինչ չեւ էր աշխարհ. զի Զոր ակն ոչ ետես եւ ունկն ոչ լուաւ *եւ ի սիրտ մարդոյ ոչ անկաւ՝ պատրաստեցեր դու սիրելեաց քոց յառաջագոյն, զոր տացես դու, Տէր, այնոցիկ, որ սիրեցին զաւր երեւելոյ գալստեան միածնիդ քո։

6 Իսկ արդ՝ իբրեւ ետես թշնամին զմեզ պատուեալս ի մարդասիրութենէ կամարար կամաց քոց՝ նախանձեալ ընդ պատիւ թագի պարծանաց մերոց, պատուին քո *որ տուաւ ի քէն, զի ասացեր, եթէ Ի նմանութիւն պատկերի կերպարանաց իմոց *արարի ես զմարդն, եւ կացուցի զնա տէր ամենայնի. որ առ նախանձ թշնամւոյն բանսարկուի՝ հրապոյրք ցոփացուցիչք մտին յաշխարհ, եւ արկին զմարդիկ ի կենաց եւ ի հանգստեանց, զոր *դու առ քում բարերարութեանդ շնորհեցեր մարդկան, որ կորուսին զայն։

7 Իսկ իբրեւ գթացաւ Աստուածութիւնդ քո առ մարդկութիւն տկարութեանս մերոյ, վասն *յաճախ ողորմութեանդ քո՝ ոչ թողեր ի ձեռանէ վասն բարերարութեանդ քո. ի ներել երկայնմտութեանդ քո *առաքեցեր զսուրբ զմարգարէսն յերկիր եւ զսիրելիս քո, որ եղեն լուսաւորք յերկրի, ի խաւարչտական միջոյ ազգացն հեթանոսաց. որ եւ յանմիտ եւ յանաւրէն մարդկանէն ատեցեալք հալածեցան. որք յայտնեցին զքո խորհուրդս լուսաւորութեանդ , եւ քարոզեցին զկամս քո եւ զգալուստ Որդւոյդ քո յաշխարհ, որ գալոցն էր եւ բառնալոց զկարիս յանցուցելոց պատուհասի մեղաց մարդկութեան։

8 Որք վասն զայս քարոզելոյ յաշխարհի չարչարանաւք մեռան, տանջանաւք եւ պէսպէս փորձութեանց խռովութեամբք, դառնութեան ճաշակաւքն կեցին յաշխարհի, վասն զքեզ քարոզելոյն առ նեղիչս *իւրեանց. եւ նեղիչք եւ թշնամիքն՝ նոքա տկարացան եւ *անկան։ 9 Վասն որոյ * ընդ յարուցեալ ի վերայ իմ պատերազմիս ոչ երկիցէ *սիրտ իմ. եւ ընդ յարուցեալ *ի վերայ իմ ճակատամարտի՝ ի քեզ եմ յուսացեալ. որ ի վախճան ժամանակացն յայտնեցեր զխորհուրդս կամաց քոց , զոր յառաջագոյն պատմեցեր ազգացն առաջնոց սիրելի Որդւովդ քոյ առ նոսա, ի ձեռն սրբոց քոց մարգարէից, զոր ի քէն առաքեցեր գալ ծնանել *ի կուսէն սրբոյ։ 10 Զի զոր աւրինակ ի ձեռն կուսին առաջնոյ Եւայի մահ եմուտ յաշխարհ՝ սոյն աւրինակ եւ ի ձեռն այսր կուսի կեանք մտցեն յաշխարհ։ 11 Զի զոր աւրինակ *ի ձեռն *ծննդեանն Եւայի՝ Կահելի *անէծք եւ քրտունք եւ աշխատութիւնք եւ երերմունք եւ տատանմունք մտին յաշխարհ՝ սոյն *աւրինակ եւ ծնանելով Որդւոյ քոյ ի կուսէն հանգիստք եւ կեանք եւ աւրհնութիւնք մտցեն յաշխարհ։

12 Որ առաքեցեր *զմիածին Որդիդ քո յաշխարհ, լոյս ի լուսոյ, կեանք ի կենաց, որ եկն զգենուլ զմեր նմանութիւնս մարմնոյ ի կուսէ անտի, զի զմեզ անդրէն առ Աստուածութիւնն յարեսցէ իւրով նմանութեամբն, որ իբրեւ զմեզն եղեւ։ 13 Ծնաւ *ի կուսէն մարմնով *եւ մարդացաւ եւ մարմնացաւ իբրեւ զմեզ, այլ կայ եւ մնայ ի փառս Աստուածութեան իւրոյ. եւ ոչ ընկալաւ փոփոխումն յԱստուածութենէ իւրմէ. այլ նոյն է՝ որ էրն եւ է եւ կայ եւ մնայ յաւիտեան ընդ Հաւր եւ ընդ սուրբ Հոգւոյն։ 14 Այլ զի սիրեաց զմարդիկ՝ վասն այնորիկ եղեւ իբրեւ զմեզ, զի զմեզ ածցէ յառաւելութիւն զշնորհաւք Աստուածութեան իւրոյ, որ են կամք ծնողին իւրոյ. եւ կատարեաց *զկամս նորա. որ զսուրբս *իւրով փառաւորեաց համբերութեամբն, ի կրել իւրում *զանարգութիւն վշտաց մահու տանջանաց, մահուամբն եւ թաղմամբն հանդերձ. որ վասն զի սիրեցին մարդիկ պաշտել զպատկերս մարդադէմս փայտագործս ճարտարագործս հիւսանց՝ եղեւ ինքն պատկեր մարդկան, զի զպատկերագործսն եւ զպատկերասէրսն եւ զպատկերապաշտսն յիւր պատկեր Աստուածութեանն հնազանդեցուսցէ։

15 Եւ վասն զի սովոր էին մարդիկ *երկիր պագանել անշունչ պատկերաց մեռելոց՝ եղեւ *ինքն *մեռեալ պատկեր ի վերայ խաչին. եւ մեռաւ եւ անշնչացաւ, զի ընդելականաւն *զնոսա արագ արագ հնազանդեցուսցէ իւրում պատկերին. իբրեւ զկարթ երեւեցուցեալ զխաչն, եւ զմարմին իւր առնէր կերակուր տիեզերաց. զի այնու որսասցէ *յարքունական սեղանն, մշտնջենաւոր արքայութեանն *Աստուածութեանն իւրոյ։

16 Եւ փոխանակ դրաւշելոց փայտիցն՝ զխաչ իւր կանգնեաց ի մէջ տիեզերաց, զի որ սովորն իցեն երկիր պագանել փայտի՝ սովորականաւ ընդելականաւն հաւանեսցին երկիր պագանել *խաչին փայտի *եւ որ ի վերայ նորա *պատկերն եւ մարդադէմն իցէ։ 17 Զի ի վերայ խաչին ասէն այսպէս, զոր *նշանակեալ մարգարէին *յերեսաց Տեառն ասէ, թէ Եղէ ես որպէս զխուլ՝ որ ոչ լսէ, եւ իբրեւ զհամր՝ զի ոչ բանայ զբերան իւր։ 18 Զի դու, Տէր , ասէիր *մարգարէիւն յառաջ, մինչ չեւ *էր հասեալ ժամ կրելոյ որդւոյ քոյ Յիսուսի զայս ամենայն համբերութիւնս, թէ Արարից զքեզ համր, եւ կապեցից զլեզու քո ի քիմս քո. եւ եղիջիր դու իբրեւ զայր մի, որոյ ոչ գուցեն բանք յանդիմանութեան ի բերան իւրում *։

19 «Քանզի սիրեցին *մարդիկ զանխաւս կուռս պատկերաց դիցն սնոտեաց՝ վասն այսորիկ եւ որդին Աստուծոյ * մարմնովն *պատկեր եղեալ *մարդոյ, ի նմանութիւն մարդկան պատկերաց, ելեալ ի բարձրաւանդակ խաչն, իբրեւ ի վերայ բարձր դիտակի ելեալ՝ *ցուցանէր *զանբարբառ *մեռելութիւնն առ արարածս. վասն որոյ տեսին զնա *ի վերայ բարձուն տիեզերք, ցնծացան եւ երկիր պագին *եւ հնազանդեցան։

20 Եւ վասն զի սովոր էին մարդիկ ուրախ լինել ի մեհեանս կռոցն զոհիւքն, զոր անմռնչոցն մատուցանէին՝ վասն այնորիկ եւ դու կոչեցեր *ի զենումն Որդւոյ քոյ զտիեզերս եւ ասացեր. Զպարարակ իմ զենեալ է, եւ զճաշ իմ պատրաստեալ է. եւ բազմացուցեր զուրախութիւն *ի խաչելոյ Որդւոյ քոյ. եւ յագեցուցեր զամենայն տիեզերս ի կենդանարար մարմնոյն, որ էն կերակուր եւ կենդանութիւն բաւական ամենայն երկրպագուաց քոց ընդ ամենայն տիեզերս։ 21 Իսկ որ ոչն կամեցան գալ ի կոչունս հարսանեաց հոգեւոր սեղանոյն՝ *պատրաստեցեր զնոսա տանջանացն յաւիտենից, յանմահ սատակումն յանանց դատաստանացն, եւ զքաղաքս նոցա շինեցեր պատրաստեցեր ի մէջ հրոյն տանջանացն պատրաստելոց բարկութեան։