Аударған және редакциялаған – «Қазақстан аударма академиясы»

Корректурасын жасаған – «Қазақстан аударма академиясы»

Все права защищены. Данная электронная книга предназначена исключительно для частного использования в личных (некоммерческих) целях. Электронная книга, ее части, фрагменты и элементы, включая текст, изображения и иное, не подлежат копированию и любому другому использованию без разрешения правообладателя. В частности, запрещено такое использование, в результате которого электронная книга, ее часть, фрагмент или элемент станут доступными ограниченному или неопределенному кругу лиц, в том числе посредством сети интернет, независимо от того, будет предоставляться доступ за плату или безвозмездно.

Копирование, воспроизведение и иное использование электронной книги, ее частей, фрагментов и элементов, выходящее за пределы частного использования в личных (некоммерческих) целях, без согласия правообладателя является незаконным и влечет уголовную, административную и гражданскую ответственность.

Сopyright © Патрик Ленсиони, 2002

© Басылым қазақ тілінде, аударма, безендіру. Zerde Publishing, 2024

* * *

Жұмыстың құндылығын үйреткен әкем мен осы кітапты жазуға шабыттандырған анама арналады.

«"Топтың бес ақаулығы" соңғы онжылдықта мен үшін біздің қызметкерлер мен киім ауыстыратын бөлмелердің мәдениетін дамытуға арналған нұсқаулық болды. Бұл классикалық кітап мазмұны өнімді командаларға әсер ететін және көпшілігіміз әдетте айтуға тым ыңғайсыз болатын барлық нақты нәрселерді қамтиды».

Эрик Споэлстра,

«Майами Хит» командасының бас жаттықтырушысы

«Мен бұл кітаптың біздің компанияда және мен білетін кез келген басқа ұйымда топтық жұмыстың негізгі көзі болғанына көз жеткіздім. "Топтың бес ақаулығы" кітабынсыз еңбек әлемін елестету қиын».

Элизабет Брайант,

«Southwest Airlines» компаниясының персоналды, оқыту және дамыту жөніндегі вице-президенті

«Патрик Ленсионидің "Топтың бес ақаулығы" атты классикалық кітабы – барлық уақыттағы ең пайдалы ұйымдық көшбасшылық туралы кітаптардың бірі. Кітаптағы қағидалар менің жеке және негізгі көшбасшылық стратегияма қатты әсер етті. Мен бұл кітапты бірнеше рет оқыдым және әр оқыған сайын бұрынғыдан да көбірек біле түстім. Сізге және тобыңыздағы барлық мүшелерге осы кітаптың көшірмесін алуға кеңес беремін».

Крейг Грошель,

«Life»-тің негізін қалаушы пастор, «Church» және «The New York Times» бестселлерлерінің авторы

«"Топтың бес ақаулығы" уақыт сынынан өтті, өйткені тәжірибелі топтық күшпен табысқа жетуі керек көшбасшылар ондағы идеяларды мәңгілік, нақты және пайдалы деп санайды».

Джим Коллинз,

«Good to Great» (Жақсыдан ұлыға) кітабының авторы, «Build to Last» (Мәңгі қызмет етуге арналған) кітабының бірлескен авторы

АЛҒЫ СӨЗ

Бұл кішкентай туынды 2002 жылы жарық көргеннен бастап, оқырмандар үлкен ықыласпен қабылдап оқитын кітапқа айналатынын білдім десем, өтірік айтқан болар едім. Соңғы 20 жылдағы топтық жұмыс туралы ойларымды жаңарту барысында қарапайым ғана «өзгерістер бар ма?» деген сұрақ туындағаны рас. Менің жауабым – көп, әрі өте аз.

Мен «Топтың бес ақаулығын» жазғаннан бері әлемде көп оқиғалар орын алды. Солардың бірі – 11 қыркүйектегі қайғылы оқиғадан кейінгі күні қолжазбамның соңғы жолдарын аяқтап жатқан кезім. Мен сол күннің біздің өмірімізге, жұмысымызға және тобымызға деген көзқарасымызға қалай әсер еткенін аздап болса да елестете алмаймын.

Ал технологияны айтсаңызшы. 2002 жылы ұялы телефондар мүлдем қазіргідей қолайлы болған жоқ. Zoom деген мен бала кезімде көрген балалар шоуының атауы еді. Электромобильдер деп жатын бөлмеде кішкентай жолда ойнайтын ойыншықтарды атайтын. «Әлеуметтік желілер» термині нақты сөйлесусіз жүзеге асатын өзара қарым-қатынастың жан-жақты, тәуелділікке ұшырататын түрі емес, бейнетаспаларға жазылатын би кеші туралы ойларды тудыруы мүмкін болатын.

Кэтрин Питерсен «DecisionTech»-ті басқаруды қолға алып, әлемге осы бес ақаулық туралы айтқаннан бері күнделікті өмір түбегейлі өзгерді.

Екінші жағынан, мені таңғалдырғаны – көп нәрсенің өзгермегені. Топтық жұмыс өте жеке және адами мәселе болып қала береді, мен оның адамдар ортақ мақсат үшін бірге жұмыс істей бастағаннан бері осылай болғанын енді ғана түсіндім. Адамдар теміржол салуда, виртуалды желіні жобалауда, кәсіби баскетбол командасын жаттықтыруда, бастауыш мектепті немесе ауылдық шіркеуді басқаруда болса да, әрқашан бірдей қағидаларды ұстанды және бүгінгі күнге дейін ұстанып келеді.

Топ болудың негізі – барлық ізгі қасиеттердің ішіндегі ең бағалысы мен барлық күнәлардан тазартатыны – кішіпейілділікте. Кішіпейілділік – табиғатынан өзін-өзі қорғауға бейім адамдарға осалдықты қабылдап, сенім мүмкіндігін тудыратын ингредиент. Иә, топтық жұмыс қаншалықты қажет әрі күшті болса да, ол үйреншікті заттардың бірі емес және ол адамдардан қауіпті жайсыздыққа өз еркімен баруды талап етеді. Әрқашан солай болған.

Осы жылдар ішінде алған ең маңызды сабақтарымның бірі мен осы алғы сөзді жазудан екі күн бұрын еске түсіргенім – бұл топтық жұмыстың жан-жақты табиғаты болды, өйткені ол көлемі мен қиындық деңгейіне қарамастан кез келген ұйымға ортақ. Мен Американың ең ірі корпорацияларының басшыларымен бір бөлмеде болдым және олар мені тіпті 20 жылдан кейін де таңғалдыра алды! Басшы ерлер мен әйелдердің қаншама жұмысшыларының мінез-құлық проблемаларымен бетпе-бет келгені шағын бизнесте де, коммерциялық емес ұйымдарда да, стартаптар мен шіркеулерде де бірдей дерлік.

Дегенмен, «Бес ақаулықтың» ұйым ішінде топтық жұмысты қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз екенін білгенімде таңғалғанымды мойындауым керек. Мен ақаулықтарды жеңуді және жеңу мүмкіндігін арттыратын екі пайдалы көрсеткіш бар деген қорытындыға келдім. Біріншіден, топтағы адамдардың команда ойыншылары бола алатындығына көз жеткізу керек. Осы кітап шыққаннан кейін шамамен он жыл өткен соң, мен адамдарға өздері мен әріптестерінің топтық жұмысқа көбірек қатысып, бірге дамуы үшін әлеуетті қызметкерлерден қандай ізгі қасиеттерді іздеу керектігін жақсырақ түсінуге көмектесу мақсатында «The Ideal Team Player» (Мінсіз топ ойыншысы) кітабын жаздым.

Ал бірнеше жыл бұрын «The Six Types of Working Genius» (Жұмыс істейтін данышпандықтың алты түрі) деп аталатын еңбегімді жазып шықтым. Ол – өзіміздегі және топтастарымыздағы Құдайдың берген таланттары мен шектеулерін қалай анықтай алатынымызды түсінуге арналған үлгі. Осылайша біз бір-біріміздің таланттарымызды мораль мен өнімділікті нақты, жылдам тәсілдермен жақсарту үшін пайдалана аламыз.

Бірақ дұрыс адамдарды жалдап, дамытып, оларды дұрыс лауазымдарға тағайындағаннан кейін де, барлығы сол адамдардың бір-бірімен сөйлесуге және келешекте жақсарту қажет етілетін ыңғайсыздықты қабылдай алуға арналған батылдық жинауына келіп тіреледі. Мен мұны істеуге дайын топтар үшін марапаттардың бұрынғыдай үлкен екенін айтқым келеді. Оқшаулау мен бөлінудің қоғамдық тенденцияларын ескеретін болсақ, марапаттар бұрынғыдан да көп болуы мүмкін.

Сонымен, мен осы қысқаша алғы сөзді кітаптың кіріспесінің бірінші жолын қайталап айтумен аяқтаймын:

Қаржы емес. Стратегия емес. Технология да емес. Топтық жұмыс өте күшті болғандықтан, әрі сирек кездесетіндіктен, басты бәсекелестік – артықшылық болып қала береді.

Мен осы сөздердің бүгін де жиырма жыл бұрынғы кездегідей шындық екеніне және тағы жиырма жылдан кейін де шындық болып қала беретініне күмәнім жоқ. Сіз бұл кітаптан барлық жақсы нәрселерді алып, бір топ адамдардың жағдайды жақсарту үшін бірге жұмыс істегісі келетінін шешкен кезде пайда болатын жеңілдік, қуаныш пен ризашылықты сезіне аласыз деп үміттенемін.