Түрк тилдеринин жана элдеринин-алардын эне тилдеринин өнүгүү процессинде бир жагынан окшоштугу менен мүнөздөлгөн диалектилер жана тилдер пайда болду – алардын келип чыгышынын биримдигинин натыйжасы, экинчи жагынан жалпы түрк тилинин ыдырашы менен түшүндүрүлгөн айырмачылыктар – адегенде диалекттерге, андан кийин өзүнчө тилдерге жана тилдердин топторуна негиздер. Түрк элдери Алтай тоолорунун аймагында кеңири мейкиндикте калыптанып, башка элдердин тилдик топтору: монгол, тунгус-манжур жана Тибет-Кытай менен өз ара аракеттенишет. "Алтай" сөзүнүн өзү түрк тилиндеги "алтын" – "алтын", монгол тилинде "алтын"деген сөзгө барып такалат. "Алтан тобчи" же"Алтан товч" ("Алтын топчу" же "алтын свод") – моңголдордун кылым карыткан жазуулары. Алтай байыртадан эле бай полиметалл, темир рудасы, сымап, ошондой эле алтын кендери менен белгилүү.
Алтай түрктөрү теги боюнча ар түрдүү урууларды жана элдерди, анын ичинде түрк эмес урууларды баш ийдиришкен. Бийлик, жазма булактарда айтылгандай, ири үйүрлөрдү, тонолгон мүлктөрдү топтогон жана өз чарбасында кулдары болгон асыл тукум дворяндардын колунда топтолгон. Бул феодалдык-патриархалдык бирикменин башында каган турган. Бирок Алтай түрктөрүндө жана аларга баш ийген элдерде уруулук, көбүнесе алгачкы коомдук уюм бойдон кала берген жана азыркы мааниде таптар калыптана элек. Мамлекет экономиканын өнүгүшү менен тектеш уруулардын алсыз бирикмеси гана болгон.
Алтай түрктөрүнүн тарыхы миң жылдыктын эмгекчиси б.з. негизинен археологиялык жана жазма булактардан белгилүү. Негизги археологиялык булактар сөөк коюу жана аларда табылган нерселер. Бул учурда адамды ат жана ат жабдыктары менен көмүү салты жайылган. Алтай тоолорунун өрөөндөрүндө кичинекей таш дөбөлөр казылып, астында төрт бурчтуу топурак тешиктери жайгашкан. Бул тешиктерге көмүлгөндөрдүн жонуна сунулган. Көмүлгөн адамдын жанына ат коюлду. Кээде мүрзөлөр бетинде таштардын шакеги менен гана белгиленет. Мүрзөнүн борборунда, адатта, тектүү адамдын мүрзөсү
На этой странице вы можете прочитать онлайн книгу «Түрк элдери жана тилдери», автора Андрея Тихомирова. Данная книга имеет возрастное ограничение 12+, относится к жанрам: «Историческая литература», «Детская познавательная и развивающая литература». Произведение затрагивает такие темы, как «история тюрков», «тюркские народы». Книга «Түрк элдери жана тилдери» была написана в 2023 и издана в 2023 году. Приятного чтения!
О проекте
О подписке